15 مهر 1397

احمد سرخسی

احمد سرخسی که به ابن الفرائقی معروف است در سال ۲۲۱ هجری در سرخس به دنیا آمد از شاگردان کندی بود همچنین معلم معتضد خلیفه عباسی بود

احمد سرخسی

احمد ابن محمد سرخسی که به ابن الفرائقی معروف است در سال ۲۲۱ هجری در سرخس از توابع مشهد متولد شد و در کودکی علوم مقدماتی را آموخت و در جوانی به بغداد رفت و در خدمت یعقوب ابن اسحاق کندی به فراگرفتن منطق و حکمت پرداخت و پس از مدتی از او اجازه گرفت و سپس معلم معتضد خلیفه عباسی (۲۷۹-۲۸۹ هجری) شد و معتضد چون به خلافت رسید او را به منادمت خود برگزید و مختص خویش کرد و اسرار خود را با وی در میان می نهاد و در امور ملک با وی مشاوره می کرد ولی طولی نکشید که بنا به دستور خلیفه به سال ۲۸۶ هجری کشته شد.

ابن الندیم در کتاب الفهرست گوید: احمد ابن محمد ابن مروان حکیم السرخسی از شاگردان ابویوسف یعقوب ابن اسحاق کندی است و او در علوم بسیاری از قدماء و عرب متن بود، در اول معلمی خلیفه معتضد داشت و سپس ندیم و صاحب سر او گشت و در آخر برای افشای رازی به امر معتضد محبوس و بعد مقتول شد و از او کتاب های زیادی جای مانده است.

احمد سرخسی در کتب تاریخ‌نگاران

یاقوت حموی در معجم الأدباء گوید: ابوالعباس احمدابن محمد ابن مروان ابن الطیب السرخسی که به ابن الفرائقی معروف است یکی از فیلسوفان ایرانی است که در سده سوم هجری زندگی می کرده اند و او از چهره های درخشان حکمت و از بهترین شاگردان کندی، فیلسوف نامدار عرب است که در علوم مختلف از فلسفه و ریاضیات و نجوم و طب و موسیقی و منطق و کیمیا و جغرافیا و تاریخ و حدیث و شریعت دارای فرهنگ و آگاهی ژرف بوده است.

ابن القفطی هم در کتاب اخبار الحکماء از او چنین یاد می کند: ابن احمد از سرسپردگان فلسفه بود و در بسیاری از علوم قدماء تفنن داشت، خداوند قریحه یی نیکو بود و اطلاع او از علوم کامل بود، چیره زبان بود و تصنیفات ملیح داشت و در موسیقی تألیفات نیکو ساخت و در اختصار کتاب های منطقی مهارتی به سزا داشت. 

ابن ابی اصیبعه در کتاب عیون الأنباء گوید: سرخسی در آغاز کار معلم معتضد شانزدهمین خلیفه عباسی بود و سپس ندیم او شد و از خاصان او گشت و محرم راز او قرار گرفت تا بجایی که در امور مملکت با او مشورت می کرد ولی این طولی نکشید و کار به قتل سرخسی منتهی شده و او در علم نحو و شعر یگانه بود ولی دانش او بیشتر از عقلش بود.

کتاب‌های احمد سرخسی

احمد سرخسی دارای کتاب های فراوانی است از جمله:

  1. کتاب مختصر بار میناس
  2. کتاب مختصر قاطیغوریاس
  3. کتاب انالوطیغا الاولی
  4. کتاب مختصر انالوطیقا الثانی
  5. کتاب الاعشاش
  6. صناعه الحسبه الکبیر
  7. کتاب عش الصناعات
  8. الحسبه الصغیر
  9. کتاب نزهه النفوس
  10. کتاب المدخل الى ضاعه النجوم
  11. کتاب الموسیقى الکبیر
  12. کتاب المسالک و الممالک
  13. کتاب المدخل إلى صناعه الطب
  14. کتاب المسائل
  15. کتاب فضائل بغداد و اخبارها
  16. کتاب الطبیخ
  17. کتاب زاد المسافر و خدمه الملوک
  18. کتاب المدخل الى علم الموسیقی
  19. کتاب آداب الملوک
  20. کتاب الجلساء و المجالسه
  21. کتاب السیاسه
  22. کتاب منفعه الجبال
  23. کتاب وصف مذهب الصابئین
  24. کتاب حساب و جبر و مقابله
  25. کتاب فی بردایام العجوز
  26. کتاب فی کون الضباب
  27. کتاب فی الفأل
  28. کتاب فی شطرنج العالیه

احمد سرخسی کتاب «اللهو و الملاهی ونزهه المفکر الساهی فی الغناء و المغنین و المنادمه و المجالسه و انواع الاخبار و الملاح» را برای خلیفه نوشت و در آن کتاب گوید که من آنرا در شصت و یک سالگی از عمر خویش نوشتم.

5/5 - (7 امتیاز)

نظرات