قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی

اطلاعات کتاب‌شناختی «قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی»

دکتر دینانی در این کتاب کوشیده است با مطالعه بیشتر آثار فلاسفه و متکلمین اسلامی، یک صد و پنجاه قاعده کلی در فلسفه اسلامی را شناسایی و معرفی کند. جلد نخست این اثر در حقیقت رساله دکتری نویسنده در سال‏‌ها پیش بوده است. دکتر دینانی در مقدمه جلد نخست این کتاب، در تعریف «قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی» توضیحاتی داده است که خواننده را به مفهوم این قواعد بیشتر آشنا می‏‌سازد.

زمینه اصلی نگارش این اثر را باید در پژوهش‌های آقای دکتر ابراهیمی دینانی هنگام نگارش پایان‌نامه کارشناسی ارشد (بررسی قاعده الواحد) و رساله دکتری (بررسی پنجاه قاعده فلسفی در فلسفه اسلامی) دانست. بعداً به همت ایشان صد قاعده فلسفی در فلسفه اسلامی به نگارش در می‌آید که در نهایت آنچه اکنون در اختیار علاقه‌مندان به این پژوهش‌ها قرار دارد، دو مجلد و شامل صد و پنجاه قاعده فلسفی است.

برخی از قواعد مهم این کتاب که بررسی شده اند عبارت است از:

• قاعده امکان اشرف و قاعده امکان اخس
• بسیط نمی‌تواند هم فاعل و هم قابل باشد
• انقلاب حقیقت محال است
• دور محال است
• و…..

کتاب قواعد کلی فلسفه در فلسفه اسلامی، در واقع نه فقط برای «فلسفه اسلامی» بلکه به طور کلی فلسفه است. قواعدی عام که جغرافیا و زمان نمی‌شناسد. اما چون در تبیین و اثبات قواعد از اندیشمندان اسلامی مدد گرفته شده و در این رنگ و بو بررسی شده، این عنوان را به خود گرفته است.

این کتاب یکی از مهمترین کتاب‌های موجود و ممکن در زمینه تبیین و بررسی اصول و جان‌مایه مسائل فلسفه است؛ به طوری که بدون مطالعه این کتاب، به اذعان بسیاری از دانشجویان و محققان و پژوهشگران در حوزه فلسفه و علوم عقلی، سال‌ها سرگردان بین کتاب‌ها و افراد مختلف می‌بایست سرگردان بود.

این کتاب از کلیدی‌ترین کتاب‌هایی است که هر دانشجو یا علاقه‌مند به فلسفه می‌بایست آن را مطالعه کند به اذعان بسیاری از بزرگان و صاحب‌نظران و بدون مطالعه این کتاب قطعا بسیاری از فلسفه را از دست خواهد داد.

• بسیط نمی‌تواند فاعل و قابل باشد
• شرح قاعده بسیط الحقیقه
• انقلاب حقیقت محال است
• متحرک به محرک نیازمند است
• ادراک شده، بر صورت ادراکی مقدم است