بزرگان نکردند در خود نگاه / خدا بینی از خویشتن بین مخواه

مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و پنجم فروردین ۱۳۹۱

موضوع برنامه: بزرگان نکردند در خود نگاه / خدا بینی از خویشتن بین مخواه

عنوان این فصل: شرح اشعار سعدی شیرازی

مدت زمان برنامه: ۴۳ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۹ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

بزرگان نکردند در خود نگاه   خدا بینی از خویشتن بین مخواه

بزرگی به ناموس و گفتار نیست          بلندی به دعوی و پندار نیست

تواضع سر رفعت افرازدت    تکبر به خاک اندر اندازدت

به گردن فتد سرکش تند      خوی بلندیت باید بلندی مجوی

ز مغرور دنیا ره دین مجوی   خدا بینی از خویشتن بین مجوی

گرت جاه باید مکن چون خسان            به چشم حقارت نگه در کسان

گمان کی برد مردم هوشمند    که در سرگرانی است قدر بلند؟

تکبر و تواضع با هم در تقابل هستند. تواضع یعنی شناختن حدّ. تواضع بیش از حد هم خوب نیست مخصوصا اگر از روی فریب و ریاکاری باشد. واژه تکبر از «کبر» است. تکبر یعنی بزرگی را به خود بستن. بزرگی را نداری اما به خودت می‌بندی. این بزرگترین عیب است. در تواضع حدشناسی مهم است اما در تکبر، حدّ را نمی‌شناسد.

خداوند که «کبیر» واقعی است اگر خود را کبیر و بزرگ بداند، به نظر شما عیب است؟ کبر نیست چون واقعیت است و اینگونه هست. اتفاقا خداوند در قرآن کریم، خود را متکبر خوانده است. اما تکبر برای فرعون بد است زیرا فرعون در واقع «بزرگ» نیست. حالا فکر نکنید که فرعون همان یک نفر بود در مقابل حضرت موسی (ع)؛ فرعون‌ها داریم. اصلا هرکسی خود را از حد واقعی خودش بزرگ‌تر بپندارد، فرعون است.

(خدا بینی از خویشتن بین مخواه) یعنی فقط خودش را می‌بیند و خدا را نمی‌بیند. اگر خدا را ببیند و فقر محض خودش نسبت به خدا را ببیند، آیا متکبر است؟