دوره آموزش منطق

غنیمت شمردن دم در اشعار خیام

خیام یک شخصیت پیچیده است. او در عرف عام مشهور است به خیام شاعری که صاحب رباعیات است که معمولا به عالم، نگاه منفی دارد. تصور عمومی از خیام این است. تصور دیگر، خیام فیلسوف است و کمتر کسی او را به این عنوان می شناسد. کمتر کسی و شاید هیچ کس؛ ولی من او را به این عنوان می شناسم. من او را خیام فیلسوف می دانم و کتاب های فلسفی اش را ملاحظه کرده ام.

بسیاری اشخاص ساده اندیش فکر می کنند، خیام می گوید باید بی بند و بار بود و دم غنیمت است. یعنی تعهدی نداشته باش و هرکاری دلت خواست بکن.

خیام ریاضی دان نیز خیامی است که غربی ها کم و بیش او را می شناسند. ما اسمش را شنیده ایم و نمی دانیم ریاضی او چیست ولی غربی ها می شناسند و کارهای او در ریاضیات را می دانند و تامل و تعمقی که اسم او را در معادلات و مسائل هندسه و فضا مطرح کرده است. به هر صورت خیام ریاضی دانی بزرگ و بی نظیر در عصر خودش است و فیلسوفی بزرگ و سرانجام شاعر و رباعی سرایی بزرگ است.

مطالب مشابه

همه آنچه اکنون به عنوان رباعیات به خیام منسوب است، محل اختلاف است. چه بسا مقداری از آن از او نیست و الحاقی هم زیاد دارد. اینکه کدام یک از رباعی ها حقیقی است و کدام یک جعلی است، احتیاج به تحقیق دارد و چند کتاب هم در این زمینه نوشته شده است. در مجموع اگر نگوییم همه، بخشی از این رباعیات از آن اوست. ظاهر این رباعیات می رساند که خیام نسبت به هستی، نگاه مساعدی ندارد ولی من چنین فکر نمی کنم، او بدبین نیست. تمام هنر خیام شاعر این است که روی «دم» تکیه می کند و دم را غنیمت می داند. «دم» یعنی «آن» اما مسئله «آن» بد فهمیده شده است.

بسیاری اشخاص ساده اندیش فکر می کنند، خیام می گوید باید بی بند و بار بود و دم غنیمت است. یعنی تعهدی نداشته باش و هرکاری دلت خواست بکن. به صراحت باید بگویم، مقصود خیام مطلقا این نیست. به نظر من تکیه خیام، روی زمان بوده است. زمان و ابدیت زمان، برای او فوق العاده با اهمیت است. این یکی از مسائلی است که نمی دانم فلاسفه ما چرا درباره آن کمتر تفکر کرده اند. فلاسفه غربی به نسبت فیلسوفان اسلامی به این مسئله بیشتر فکر کرده اند. حداقل مارتین هایدگر به زمان خیلی توجه کرده و زمان و وجود را، دو روی یک سکه می داند.

5/5 - (1 امتیاز)

کانال تلگرام دکتر دینانی

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا