برفت عمر و نرفتیم راه عقل و ادب / به راستی که به بازی برفت چندین سال

مشخصات فایل برنامه معرفت نهم تیرماه ۱۳۹۱

موضوع برنامه: برفت عمر و نرفتیم راه عقل و ادب / به راستی که به بازی برفت چندین سال

عنوان این فصل: شرح اشعار سعدی شیرازی

مدت زمان برنامه: ۴۳ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۷ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

مواعظ سعدی

برفت عمر و نرفتیم راه عقل و ادب          به راستی که به بازی برفت چندین سال

کنون که رغبت خیرست زور طاعت نیست       دریغ زور جوانی که صرف شد به محال

زمان توبه و عذرست و وقت بیداری           که پنج روز دگر می‌رود به استعجال

شیخ اجل می‌فرماید: عمر ما رفت اما ما به راه عقل نرفتیم. گذر زمان را هیچکس نمی‌تواند نگه دارد. ما یک رفتن داریم که با زمان همراه و قرین است و دوران کودکی و جوانی و میانسالی و پیری است؛ اما رفتن دیگری ما داریم که لزوماً زمانی نیست و آن رفتن عقل است. ما اگر به راه عقل برویم، لزوما در زمان پیشروی نمی‌کنیم.

شیخ اجل سعدی شیرین سخن در این بیت دو عبور و گذر را در کنار هم قرار داده است: اول گذر زمانی است که بر تن ما (طبیعت) می‌گذرد و دوم گذر عقل است. سعدی می‌فرماید که ما راه عقل را نمی‌رویم و با زمان پیش می‌رویم. حالا چند روزی هم از عمر ما باقی مانده است که آن هم به استعجال (یعنی با عجله) می‌گذرد و تمام می‌شود.

وقتی که ما فقط با گذر زمان عمرمان را سپری کنیم و در راه عقل پیش نرویم، عمر ما لهو و بازی ای بیش نبوده است. که اشاره دارد به آیه شریفه قرآن: {أَنَّمَا الْحَیَاهُ الدُّنْیَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ} دنیا یعنی چه؟ یعنی همین گذر زمان «فقط» و اگر عقلانیت نداشته باشد «لهو و لعب» است.