شبی یاد دارم که چشمم نخفت / شنیدم که پروانه با شمع گفت

مشخصات فایل برنامه معرفت هفتم فروردین ۱۳۹۱

موضوع برنامه: شبی یاد دارم که چشمم نخفت / شنیدم که پروانه با شمع گفت

عنوان این فصل: شرح اشعار سعدی شیرازی

مدت زمان برنامه: ۳۹ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۲۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۸ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

شبی یاد دارم که چشمم نخفت           شنیدم که پروانه با شمع گفت

که من عاشقم گر بسوزم رواست          تو را گریه و سوز باری چراست؟

بگفت ای هوادار مسکین من            برفت انگبین یار شیرین من

چو شیرینی از من به در می‌رود          چو فرهادم آتش به سر می‌رود

همی گفت و هر لحظه سیلاب درد        فرو می‌دویدش به رخسار زرد

که ای مدعی عشق کار تو نیست         که نه صبر داری نه یارای ایست

تو بگریزی از پیش یک شعله خام      من استاده‌ام تا بسوزم تمام

هیچ واژه‌ای به اندازه «عشق» در آثار سعدی و شعرای بزرگ دیگری مانند حافظ به کار نرفته است. اما اگر از ما بپرسند که ماهیت عشق چیست با اینکه این همه افراد کتاب‌ها درباره عشق نوشته‌اند، اما حقیقت این است که ماهیت عشق بسیار پیچیده است. تعریفی که (در اصطلاح منطق دانان) جامع و مانع باشد و ذاتیات عشق را بیان کند، به سختی ‌می‌توان گفت.

اما اینکه بگوییم «عشق» را نمی‌توان تعریف کرد، آیا به معنی این است که ماهیت ندارد؟ چون هر چیزی که ماهیت داشته باشد، قابل تعریف است. در عالم امکان هرچه هست، ماهیت دارد و قابل تعریف است. پس اگر «عشق» هست چگونه می‌شود که ماهیت نداشته باشد؟

اگر هم «عشق» ماهیت دارد، چگونه است که برای ابد مجهول (در تعریف) است؟ چون تا بحال تعریف دقیقی برای عشق نشده است و همان طور که عرض کردم تعریف به ذاتیات آن بسیار سخت و پیچیده است.