مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و نهم آذر ۱۳۹۸
موضوع برنامه: آیا تعهد اخلاقی مانع اختیار است؟
عنوان فصل: شرح کتاب اختیار در ضرورت هستی
مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه
حجم فایل ویدئویی: ۱۸۱ مگابایت (MP4)
حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)
مختصری از متن برنامه:
آیا تعهد اخلاقی مانع اختیار است؟
ارزش گذاری و گرامی داشتن ارزشها از ویژگیهای انسان است. بدون هستی انسان، ارزش معنی پیدا نمی‌کند و آنجا که ارزش معنی نداشته باشد، اخلاق نیز وجود نخواهد داشت. روح اخلاق، تعهد است و تعهد جز التزام آگاهانه چیز دیگری نیست. آنجا که انسان کاری را برای اینکه آن کار درست است از روی صدق و آگاهی انجام می دهد و به آن التزام دارد در واقع کاری اخلاقی انجام داده است ولی آنجا که شخص از روی طبع و عادت خود بدون آگاهی و التزام، کار خوبی را انجام می‌دهد، نمی‌توان ادعا کرد که آن کاری اخلاقی بوده است.
به این ترتیب می توان گفت در آنچه عمل اخلاقی خوانده می شود، تعهد نقش بنیادی دارد و البته تعهد بدون نوعی التزام معنی معقول و محصلی ندارد. چگونه می توان از تعهد و التزام سخن به میان آورد ولی از معنی ضرورت صرف نظر کرد؟ کسی که به احکام اخلاقی تعهد و التزام دارد در واقع بعنوان یک امر ضروری به انجام کارهای اخلاقی مبادرت می کند و آن کار اخلاقی را از روی اختیار به سامان می رساند. احکام اخلاقی ضروری شناخته می شوند ولی کارهای اخلاقی از روی اختیار انجام می پذیرند. به عبارت دیگر می توان گفت التزام درونی و اختیار بیرونی است که به کارهای انسان در عالم اخلاق شکل می دهد.
این سخن در مورد اعمال دینی و کارهای مذهبی انسان نیز صادق است. پیروان ادیان نسبت به اصول و احکام آیین و دینی که از آن پیروی می کنند در درون تعهد و التزام دارند و در بیرون با اختیار کارهای مذهبی را انجام می دهند. در اینجا ممکن است گفته شود در ست که تعهد و التزام در اخلاق و دین نقش بنیادی و تعیین کننده دارند ولی ضرورت در آنها نیست و انسان می تواند تعهد و التزام خود را از آنچه نسبت به آن متعهد و ملتزم است، بردارد و بدون تعهد و التزام زندگی کند.
در پاسخ به این سخن باید گفت تعهد و التزام براساس نوعی باور و اعتقاد پیدا می شوند و در باور واقعی و اعتقاد حقیقی، اختیار جایگاه چندانی ندارد. در مقدمات باور و شرایط حصول اعتقاد، ممکن است اختیار دخالت داشته باشد و نقش ایفا کند ولی در آنچه به هویت باور مربوط می گردد، اختیار نقش ندارد و کسی نمی تواند با اختیار عقیده خود را نابود کند و یا آن را تغییر دهد. زیرا اختیار از باور و اعتقاد ناشی می شود و ثمره شجرۂ عقیده شناخته می شود و البته معلوم است که میوه یک درخت، آن درخت را از ریشه در نمی آورد و آن را دگرگون نمی سازد. چگونه می توان انتظار داشت که یک معلول در علت خود دگرگونی ایجاد کند و یا آن را نابود سازد. عقیده معلول اختیار نیست بلکه این اختیار است که از عقیده پیدا می شود.
باور داشتن از ویژگیهای ذهن انسان است و همانند علم و آگاهی جنبه التفاتی دارد یعنی همانگونه که علم ناظر به معلوم خود است، اعتقاد نیز به چیزی تعلق دارد که آن چیز مورد اعتقاد شناخته می شود. به عبارت دیگر می توان گفت اعتقاد همواره اعتقاد به چیزی است و هرگز نمی توان گفت که اعتقاد وجود دارد اما آنچه مورد اعتقاد واقع می شود موجود نیست و یا معنی ندارد.
« متن برگرفته از صفحه ۴۹ و ۵۰ کتاب اختیار در ضرورت هستی نوشته دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی»
برای مطالعه ادامه متن فوق با موضوع «آیا تعهد اخلاقی مانع اختیار است؟» به کتاب اختیار در ضرورت هستی مراجعه فرمایید.
فایل‌ها بجای «دانلود» پخش و اجرا می‌شود؟ راهنمای دانلود را بخوانید (اینجا بزنید)
می خواهید تمامی قسمت‌ها را به صورت یکجا دانلود کنید؟ همین الان اینجا بزنید
با سلام !
جناب استاد دینانی عزیز ! آنچنان که میگویند . گاهی اوقات نجات غریق وقتی به نجات شخص درحال غرق شدن میرود . اول یک ضربه مشتی را به سر شخص مغرق میزند و بعد اورا ازآب بیرون میکشد ! چون شخص از روی استیصال و درماندگی خود نجات غریق را هم باخود به پائین کشیده و غرق میکند . متاسفانه ایرانیان و بخصوص ایرانیان مقیم خارج ازکشوروآنهائی که با سطح تحصیلات پائین ، بدون داشتن مهارت درشغلی به هم میرسند . درست مثل یک شخص درحال غرق شدن دروسط دریا با روحیاتی سست و ضعیف فقط به فکراستفاده ابزاری و بقول معروف نردبان قرار دادن همدیگرهستند .