کتاب حکمت خسروانی

اطلاعات کتاب‌شناختی «کتاب حکمت خسروانی»

کتاب حکمت خسروانی دفتر دوم از مجموعه «آشنایی با فیلسوف» نشر وایا است. این کتاب که در واقع مقاله‌ها و چند مقدمه‌ای است که بر شماری از آثار دکتر دینانی یا شاگردان دکتر دینانی نگاشته شده است، در یک مجلد تحت عنوان «حکمت خسروانی» گرد آمده است. کمتر کسی است که به اندازه سهروردی، درباره نور و آثار آن به بحث و بررسی پرداخته باشد. این کتاب در دویست صفحه، با قیمت ۲۰ هزار تومان به بازار نشر عرضه شده است.

علی اوجبی می نویسد: مجموعه آشنایی با فیلسوف، در پی آن است تا نسل جوان پژوهشگر ایران معاصر و نیز اندیشمندان سایر ملل را با آراء و آموزه‌های استاد دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی، بیش از پیش آشنا سازد.

فهرست کتاب حکمت خسروانی

• سخن آغازین: شهاب پُر نور
• نیم نگاهی به کارنامه دکتر دینانی در سهروردی پژوهی
• مقدمه دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی
• فصل اول: سهروردی؛ احیاگر حکمت خسروانی
• فصل دوم: مختصات حکمت اشراق
• فصل سوم: مبانی و سرچشمه‌های حکمت اشراق
• فصل چهارم: فلسفه نوری سهروردی
• فصل پنجم: خمیره ازلی یا حکمت جاویدان از نظر سهروردی
• فصل ششم: فلسفه اشراق یا هزاره گویی آذری کیوانیان؟
• فصل هفتم: نور یا وجود؟
• فصل هشتم: سهروردی و انکار صفات حقیقیه خداوند

مسئله فلسفی هرگز از بیرون نمی آید و اگر هم یک مسئله فلسفی از بیرون بیاید، مادام که با جان انسان در نیامیزد و با آن متحد و یگانه نگردد، نمی توان از آن به عنوان یک مسئله فلسفی سخن به میان آورد. تفکر فلسفی، محصول و مولود شرایط تاریخی نیست؛ ولی البته مادام که شرایط تاریخی فراهم نباشد، به ظهور و بروز نمی رسد. کسانی که به این سخن باور دارند و می پذیرند که فلسفه بیش از آنکه از بیرون بیاید، از درون انسان سرچشمه می گیرد، ناچار اعتراف می کنند که فلسفه به حسب ذات و ماهیت خود، جنبه اشراقی دارد و از نور درون که همان اندیشه پاک و بی پیرایه است، ناشی می شود.

فیلسوف واقعی کسی است که با چشم خود به جهان هستی می نگرد و این نوع از نگریستن، همان نگاهی است که با چشم درون صورت می پذیرد. چشم ظاهر با نور حسی و بیرونی می بیند؛ ولی چشم درون با نور آگاهی به مشاهده حقایق می پردازد. نور به اتفاق همه بزرگان اهل معرفت، عبارت است از چیزی که در حد ذات خود، ظاهر است و امور دیگر را نیز ظاهر و آشکار می سازد.

عبارت معروف در این باب این است که «النور هوالظاهر بالذات و المظهر للغیر» به همین معنی، خداوند نور است. زیرا او به حسب ذات و هستی خود، ظاهر است و همه کائنات در اثر پرتو نور او به ظهور می رسند. خداوند در قرآن کریم، خود را نور آسمان ها و زمین خوانده است و البته آسمان ها و زمین نیز به نور حق ظاهر شده اند. خداوند در قرآن کریم خود را واجب الوجوب نخوانده است! کلمه وجود نیز در قرآن نیامده است. فیلسوف بزرگ یونانی پرمانیدس از وجود سخن گفت و فلاسفه یونانی دیگر نیز پس از او در باب وجود به بحث و بررسی پرداختند.