قرآن، عقل الله

مشخصات کتاب قرآن عقل الله

این کتاب، در ادامه سلسله گفتگوهای کریم فیضی با دکتر دینانی است. از کریم فیضی کتاب‌هایی مانند: هستی و مستی، شعاع شمس، کیمیای عشق، سرشت و سرنوشت، حافظ معنوی (دوجلد) و.. منتشر شده که همگی حاصل گفتگوهایی درباره حکماء و شعرای اسلامی و ایرانی است. اما این بار سؤالات جنبه قرآنی به خود گرفته و برای اولین بار، کتابی مستقل با موضوع تفسیر قرآن از دکتر دینانی منتشر شد.

قرآن، کتاب الله، کلام الله و وحی الله است. به این منظومه نورانی «عقل الله» بودن قرآن را هم باید افزود. اگر نور و انوار بازتابیده در قرآن کریم راهمراه روایات درخشانی همچون «اول ما خلق الله العقل» و «اول ما خلق الله نوری» و «العقل ما عبد به الرحمن» بازخوانی کنیم، حقیقت عقل الله بودن قرآن، خود را به وضوح و بساطت نمایان خواهد کرد.

بخشی از سخنان دکتر دینانی در مقدمه کتاب «قرآن عقل الله»

راقم این سطور، هرگز به خود اجازه نداده است که به حوزه تفسیر قرآن کریم وارد شود و در این باب به اظهارنظر بپردازد. دوست عزیز و مهربانم جناب آقای کریم فیضی پیش از این درباره بسیاری از مسائل ادبی و عرفانی با من سخن می‌گفت و به طرح پرسش می‌پرداخت هم، درباره تفسیر کمتر اظهارنظر می‌کرد اما همین دوست مهربان که سال‌ها قبل از این درباره جهان خیام نیشابوری و عطار و مولوی و شیخ محمود شبستری و بیش از همه حافظ شیرازی به طرح پرسش می‌پرداخت و با یکدیگر سخن می‌گفتیم، ناگهان تغییر موضع داد و به قرآن رسید و پس از طرح مسائلی که پیش‌تر آن‌ها را مطرح نکرده بود، از معنی و تفسیر سوره‌ها و آیاتی از قرآن کریم – که آنها را انتخاب کرده بود – پرسش به عمل آورد.

این تغییر موضع و تحول بی سابقه را از این دوست مهربان به فال نیک گرفتم و با مسرت، از پرسش‌های او استقبال کردم و با خود اندیشیدم که شاید فیض الهی از طریق جناب آقای فیضی به واسطه طرح پرسش‌های قرآنی نصیبم گشته است. از علت این تغییر موضع دادن جناب آقای فیضی آگاهی ندارم و نمی‌دانم که چرا او از پرسش کردن درباره آثار ادبا و عرفا و حکما صرف نظر کرد و با اصرار هر چه بیشتر، به طرح پرسش‌های تفسیری پرداخت. شاید خودش بیش از هر شخص دیگری از این امر آگاهی داشته باشد، ولی هرچه باشد این تغییر موضع نیکو بود و مقدمه‌ای شد که با عنایت پروردگار حکیم، مطالبی در مورد تفسیر برخی از آیات قرآن کریم بر رشته تحریر درآید.

آنچه در اینجا صادقانه باید یادآور شویم، این است که آنچه درباره تفسیر آیات قرآن کریم گفته شده و بنابراین است که به فضل الهی انتشار یابد، بالبداهه بوده و بدون آمادگی قبلی و مراجعه به منابع مطرح گشته است. شاید اگر با آمادگی قبلی و مراجعه به منابع مختلف و متعدد این مطالب به رشته تحریر در می‌آمد، صورت دیگری پیدا می‌کرد، اما کتمان نباید کرد که بالبداهه سخن گفتن نیز جایگاه خود را دارد و کسی نمی‌تواند ادعا کند که آنچه بالبداهه گفته می‌شود، دارای اعتبار نیست.