دلا بسوز که سوز تو کارها بکند

مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و هفتم خرداد ۱۳۹۰

موضوع برنامه: دلا بسوز که سوز تو کارها بکند

عنوان فصل: شرح غزلیات حافظ

مدت زمان برنامه: ۵۱ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۳۹ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۱ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

دلا بسوز که سوز تو کارها بکند           نیاز نیمه شبی دفع صد بلا بکند

حافظ نه تنها حافظ قرآن بوده بلکه حافظ در واقع حافظ همه‌ تاریخ اسلامی است و همه‌ تاریخ ایران یعنی همه ی معارف ایران از صدر تاریخ تا امروز در حافظ به نوعی انعکاس دارد و وقتی حافظ حرف می‌زند تو گویی که از اعماق و سر سویدای ملت ایران صحبت می‌کند. حافظ اینجا خطاب می‌کند به دل که بسوز و البته دل می‌سوزد و سوزشش خود به خود است اما با خطاب به دل از سوختن دل سخن می‌گوید البته سوختن دل چگونه است آتش ظاهری نیست که دل را می سوزاند آتش درونی است که دل را می ‌سوزاند و کسی که آن آتش درونی را ندارد دلش نمی ‌سوزد و خبری ندارد از سوزش دل اگر دلش نسوزد به مرحله‌ انسانیت نرسیده و آتش درونی را به فراق یا شوق تعبیر می‌کنیم انسان در هر مرتبه که باشد یک سوزش دارد و اون هم از آتش درون است اما بستگی دارد اون آتش درونش چه باشد بستگی به معرفتش دارد.

شوق به وصال و جمال شوق به حق یک شعله است که می ‌سوزاند. احساس هجران و دوری و نقصی که انسان تنها موجودی است که به نقص خود آگاهی دارد و می‌دونه که یک چیزهایی می‌تونه بهش برسد که نرسیده است این درک کمی نیست می‌دونه که خیلی می‌تونه بالاتر از این باشد که هنوز نشده احساس هجران می‌کند یا فراق یا شوق و حال که البته شوق وصال به دنبال احساس هجران می‌آید.

این‌ها هر دو می‌سوزانند دل را و درد و هر دوی اینها صفت عشق است اصلاً شوق از شئون عشق است و این سوختن عشق است حالا این در اشخاص یکسان نیست هر کس به یک نوع نقص آگاهی دارد و متوجه می‌شود و به میزان معرفت بستگی دارد. انسان‌ها هر چه مقام و معرفتشان بالاتر باشد نقص خودشان را بیش‌تر می‌فهمند و اون کمالی هم که می‌خواهند خیلی بالاست انسان‌های کاملی که وصال به حق آرزویشان است.

حافظ اشاره به سوز دل می‌کند و وقتی که می‌گوید بسوز یعنی من هم نگویم تو می‌سوزی و این سوزش چه فایده دارد؟ اگر انسان احساس سوزش نداشته باشد و به نقایص خودش آگاهی نداشته باشد و شوق کمال نداشته باشد هیچ کاری ازش نمی‌آید و در حدّ حیوان باقی می‌ماند زندگی زیستی اما اگر متوجه شد به نقصش و کمالاتی که می‌تونه دست پیدا کند و اکنون ندارد و می‌تونه به اون کمالات برسد و شوق درش ایجاد شد و احساس فراق کرد اون وقت کارها از او ساخته است. یعنی اگر سوزش دل را داشتی خیلی کارها می‌توانی بکنی این کارها علامت کثرت و عظمت است یعنی کارهایی که به تصور اشخاص نمی‌آید خیلی کارهای بزرگ می‌توانی بکنی تا مقام وصل و لقاء حق و اگر این سوزش نباشد این لقاء و کمال پیدا نمی‌شود اون وقت بعد حافظ با ۲ کلمه مطلب اساسی بیان می‌کند که ۱ـ احساس به نقص و فقدان و ۲ـ شوق به کمال.