اختیار در ضرورت هستی
اطلاعات کتاب‌شناختی «اختیار در ضرورت هستی»
ناشر: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
قطع: رقعی
سال انتشار: ۱۳۹۶
نوع جلد: نرم
تعداد صفحات: ۴۲۴
دینانی در کتاب اختیار در ضرورت هستی معتقد است که بدون اختیار، نمی‌توان به کمال انسانی رسید اما قبل از آن باید بدانیم که اختیار چیست؛ انسان به کمال می‌خواهد برسد زیرا غایت اندیش است اما غایت اندیشی جز در سایه آگاهی و اختیار تحقق نمی‌پذیرد. این کتاب مفصل در بیش از چهارصد صفحه کوشش می‌کند تا به زوایای مختلف مسئله جبر و اختیار از دید دقیق فلسفی نگاه کند و سعی در حل آن دارد.
خداوند تبارک و تعالی با اختیار خلق می‌کند بنابراین در آفرینش جهان و آنچه در آن است، تصادف نیست کارهای او نیز تصادف نیست و آنچه بخت و اتفاق خوانده می‌شود، معنی پیدا نمی‌کند تنها کسانی می‌توانند به تصادف و آنچه بخت و اتفاق خوانده می‌شود، باور داشته باشند که به اسباب و علل حوادث در جهان هستی آگاهی ندارند.
در جهان هستی خلاء وجود ندارد و بحکم این که خلاء در عالم نیست همه موجودات از کوچک و بزرگ و از ذره تا کهکشان با یکدیگر مرتبط شناخته می‌شوند. ارتباط میان موجودات آنچنان دقیق و فراگیر است که ممکن است پر زدن یک پشه در یک نقطه از زمین، منشاء پیدایش یک طوفان در نقطه‌ای دیگری از زمین گردد به مناسبت همین مسئله است که شخصی ظریف و هوشمند گفته است اگر بینی کلوپاترا اندکی کشیده‌تر بود، جریان تاریخ غیر از این بود که اکنون دیده می‌شود
فهرست کتاب اختیار در ضرورت هستی
- اختیار و تقدیر
- ضرورت در انسان از طریق اختیار، عمل می‌کند
- اختیار از طریق تجربه بدست نمی‌آید
- قدرت و اختیار
- آیا فعل اختیاری انسان یک واقعه طبیعی است؟
- امکان و اختیار
- آیا انسان اختیار خود را اختیار می‌کند؟
- در گرداب دگرگونی‌ها، اختیار چه جایگاهی دارد؟
- خطا در اختیار است یا در منشأ اختیار؟
- ایا انسان با اختیار خود به منطق قدم می‌گذارد؟
- آنچه اهمیت دارد، انتخاب است
- به چیزی نزدیک شدن و از چیز دیگر دور گشتن
- ارزش و اختیار
- آیا اختیار خطرناک است؟
- بدون اختیار، رسیدن به کمال انسانی میسر نمی‌گردد
درود بی پایان بر استاد عزیز دکتر ابراهیمی دینانی–مدتهای مدیدی در باره جهان هستی اندیشیده ام- تعداد معدودی در حد یکی دو مقاله در باره فلسفه خوانده ام-اما نفهمیدم—اما در مورد جهان هستی از سایر اطلاعات خودم بهره برده ام—جسارت میکنم ببخشید—بنظر من قبل و یا همزمان با خلقت هستی قوانین هستی خلق و تدوین شده اند–بشر و هیچ موجود دیگری به هیچ شکل خارج از شمول قانون قرار نمی گیرد. در جهان هستی برای پدیده ها صرفنظر از کوچک و بزرگی و حتی قابل فهم بشر بودن ویا خارج از فهم بودن قوانین دقیقی وجود دارد.هیچ اتفاق و پدیده و انتخابی از طرف جهان هستی و همچنین انسان ،خارج از قوانین هستی بوقوع نمی پیوندد. قوانین هستی ازلی و قدیم است. بشر تا کنون توانسته به مقدار ناچیزی با قوانین آشنا شود- طبق همان قوانین انسان قادر شده که در راه آینده خود برخی از این قوانین را برای اجرا انتخاب کند و معمولا هم از نتیجه انتخاب خود بی اطلاع است. زمانی که قانونی توسط انسان انتخاب شد قهرا طبق آن قانون امور صورت میگیرد–در انتخاب قوانین هستی بسیاری از جانداران تا حدودی توانائی دارند فقط فرقش با انسان این است که آنها از نتیجه اعمال خود گلایه نمی کنند و تسلیم آن نتیجه هستند.خلاصه کنم.ما ناگزیر به انتخاب یکی از قوانین هستی در هر مرحله از حیات خود هستیم ولی در نتیجه آن قانون نقشی نداریم و احتمال دارد آن نتیجه را درک کنیم و بفهمیم و یا درک نکنیم ونفهمیم.وجود بشر تجلی عالیترین قوانین هستی است و طبعا بر بسیاری از این قوانین تسلط ذاتی دارد و میتواند قانون مورد نظر خود را انتخاب کند اما همانطور که عرض شد در شکل و محتوای نتیجه نمی تواند دخالتی داشته باشد و یا آنرا متوقف کند.مگر در بین راه عمل خود قانون دیگری را انتخاب کند .ولی باید دانست که نتیجه اجرای ناتمام قانون قبلی همچنان در کار است.
استدعا دارم مرا با توجه به متن خلاصه معروضه برای تفکر بیشتر راهنمائی بفرمائید.
با عرض سلام و احترام به پیشگاه فیلسوف و عارف و حکیم معاصر جناب دکتر دینانی و همچنین دست اندر کاران برنامه بسیار مفید و موثر معرفت دو پیشنهاد مشخص دارم که در صورت صلاحدید مورد توجه قرار گیرد :
۱- در ماهمبارک رمضان سال جاری ۱۴۰۱ فرازهایی از صحیفه سجادیه و یا وصیتنامه حضرت امیر علیه السلام در روزهای ماه مبارک رمضان از طریق شبکه ۴ برنامه معرفت روزانه و یا حداقل دو روز در میان تهیه و پخش شود .
۲- برنامه های پخش شده قبلی به صورت کتاب و نوشتاری تدوین و چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گیرد . و در شروع مباحث مطرح شده در مورد حکیم ، فیلسوف ، عارف و حماسه سرای گرانقدر ابولقاسم فردوسی پیاده سازی و چاپ گردد . در این رابطه و برای سرعت و سهولت کار افراد به صورت داوطلبانه هر قسمت را از صوت به نوشتار تبدیل و پس از رویت حضرت استاد ابراهیمی دینانی و ویرایش به چاپ برسد . بنده به عنوان اولین داوطلب در خدمت خواهم بود .