دل انسان دریاست
اگر به عمق دریا بروی، به باطن رفته ای و اگر به ظاهر اکتفا کنی،از دریا غافل شده ای. ما در واقع دریایی هستیم. دل انسان دریاست ، دل، بیکرانه و و سیع است؛ البته ما وقتی دل می گوییم، مردم فکر می کنند که به قلب پزشکی اشاره می کنیم، در حالی که قلب پزشکی، یک قطعه گوشت صنوبری شکل است که مرتب می تپد؛ اما قلب واقعی دریچه اش به دریا باز است. قلب انسان، افق دارد و گستردگی اش به هستی است. به قول حکیم سنایی:
پاره گوشت نام دل کردی دل تحقیق را بحل کردی
اینکه دل نام کرده ای به مَجاز رو به پیش سگان کوی انداز
در دل آدمی همه چیز غرق است. دل آدمی دریا صفت است. هیچ موجودی نمی تواند دل آدمی را بخورد اما این گوشت را هر جانداری می خورد. ما چون خومان را فراموش کرده ایم دچار اوهام شده ایم، به ظواهر دل می بندیم. مسئله مهمتر این است که ما خودشناسی نداریم. دل دریا صفت آدمی را به ظواهر پست بستن آیا انصاف است؟ اصلا نامعقول است. قول مولوی:
باغ ها و میوه ها اندر دل است آن برون آثار آثار است و بس
