رابطه اختیار و تقدیر یا آزادی و قضا

مشخصات فایل برنامه معرفت پانزدهم آذر ۱۳۹۸

موضوع برنامه: رابطه اختیار و تقدیر

عنوان فصل: شرح کتاب اختیار در ضرورت هستی

مدت زمان برنامه: ۴۹ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۵۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

رابطه اختیار و تقدیر

آزادی و قضا و الفاظ دیگری که با آنها مرادف شناخته می شوند در میان مردم جهان رایج و شایع بوده و کمتر کسی یافت میشود که از آنها سخن نگفته و درباره آنها نیاندیشیده است.

این الفاظ و کلمات چهارگانه به هیچ وجه با یکدیگر مترادف نبوده و بر معنای واحد و یگانه دلالت ندارند. معنای اختیار همان چیزی نیست که از کلمه آزادی مستفاد می شود چنانکه معنی تقدیر نیز غیر از معنای قضا بشمار می آید. آزادی در تنگنا قرار نگرفتن و رهایی از هرگونه قید است البته این معنی از آزادی مراتب متفاوت دارد و همه اشخاص در رسیدن به آزادی یکسان نیستند.

آزادی در نظر عامه مردم و بیشتر اشخاص رها شدن از قید شهوت و اسارت در بند امور نفسانی شناخته می شود. البته کسانی نیز هستند که آزادی را در پیروی از خواسته‌های نفسانی خود می دانند ولی حقیقت این است که در معنی بخشیدن به آزادی انسان، از اسارت خواسته های نفسانی خارج شدن بیش از پیروی کردن از خواسته‌های نفسانی نقش ایفا می‌کند.

در میان افراد بشر کسانی هستند که انسان های خاص شناخته می شوند و به سطح دیگری از آزادی دست می‌یابند که با آنچه در نظر عامه مردم آزادی خوانده می شود، تفاوت دارد. این اشخاص به آنچه در این جهان مطلوب شناخته می شوند، وابستگی ندارند و خود را نسبت به آنها آزاد و رها می یابند.

کسان دیگری در این عالم وجود دارند که از گروه نخست در سلوک معنوی پیشرفته تر شناخته می شوند و در اثر استغراق و مندک شدن در نور حق تبارک و تعالی از هر آنچه غیر او بشمار می آید آزاد و رها هستند. آزادی در اصطلاح اهل حقیقت عبارت است از بیرون شدن از بردگی همه آنچه در جهان وجود دارد و بریدن هرگونه وابستگی و علاقه به غیر حق تبارک و تعالی. به این ترتیب آزادی دارای مراتب مختلف و متفاوت است و انسان‌ها نیز در ادراک آزادی و رسیدن به آن یکسان نیستند. البته کسی که از مراتب عالی آزادی برخوردار است مراتب پایین آن را نیز دارا خواهد بود ولی کسی که به مراتب پایین آزادی دست یافته است، از ادراک مراتب بالاتر از آن برخوردار نیست.

« متن برگرفته از صفحه ۲۱ و ۲۲ کتاب اختیار در ضرورت هستی نوشته دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی»

لازم به ذکر است که برنامه‌ای قبلا با موضوع «اختیار و قضا و قدر» در سال ۱۳۹۶ پخش شده است. جهت مشاهده آن برنامه اینجا بزنید