من خود ای ساقی از این شوق که دارم مستم

مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و یکم مهرماه ۱۳۹۱

موضوع برنامه: من خود ای ساقی از این شوق که دارم مستم

عنوان این فصل: شرح اشعار سعدی شیرازی

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۷۱ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

من خود ای ساقی از این شوق که دارم مستم

           تو بـه یک جرعه دیـگر ببری از دستم

وقتی غزلیات سعدی را می شنویم یک طراوت و فضای دیگری دارد و تاثیر دیگری دارد. این شیرین سخنی سعدی و این رمز و رازی که در سخن سعدی است  از کجاست. یک رمز و رازی در سخن سعدی هست که خیلی روشن هم نمی‌شود بیانش کرد. ببینید این سخن چندین قرن است که می گذرد. زبان تحول دارد و یک موجود زنده است و مثل هر موجود زنده ای تحولات دارد. هیچ زبانی نیست که تحول نداشته باشد. زبانی که تحول نداشته باشد می‌میرد .ولی وقتی سعدی غزل می گوید این چه رمزی است و چه رازی است که در سخن سعدی هست.

بدون تردید در سخن سعدی، چه نظم و چه نثر یک رمز و رازی هست. که همیشه تازه است. یعنی همیشه گلستان است. همین طور  که خودش اسمش را گذاشته. خودش خبر داشته که همیشه گلستان خواهد بود. من می‌خواهم یک مسئله‌ای را طرح کنم بعد وارد غزل سعدی بشوم. بدون تردید در سخن سعدی راز هست. این بحث مطرح است که آیا رمزها و رازها در لفظ سخن است؟ یا در آدم هاست؟ یعنی یک رمز و رازی در وجود ماست که ما این سخن را رازدار و رمز دار می بینیم یا این رمز و راز در متن خود سخن نهفته است؟

کسانی می‌گویند سخن از آن شنونده است؛ آدم رمز و رازدار، سخن ها را پر رمز و راز می بیند و می شنود و آدمی که ساده است و بسیط است و اصلا رمز و راز ندارد هر سخنی بهش بگویی، ساده است. این نظری هست که رمز و راز در وجود انسان هاست. نظر دیگر این است که رمز و راز در خود سخن است.

هر نظری هم یک طرفدارانی دارد. اگر من خواسته باشم وارد این سخن بشوم، من می گویم هر دو سخن به نحوی درست است و سرانجام باید به این نتیجه برسیم که رمز و راز در وجود انسان است. حتی اگر رمز و راز در سخن باشد که هست، که من در سخن سعدی رمز و راز می‌بینم برای اینکه وجود سعدی رمز و راز داشت؛ اگر وجود سعدی رمز و راز نبود سخن‌اش رمز و راز داشت؟ این دو را نمی شود از هم جدا کرد.