کتاب من و جز من

اطلاعات کتاب‌شناختی «کتاب من و جز من»

دکتر دینانی در کتاب من و جز من به بررسی یکی از مسائل عمده و بنیادی می پردازد که انسان قبل از هر چیز دیگر با آن سروکار دارد. کسانی بر این باورند که انسان هرگز نمی‌تواند خودش را بدون بدن مشاهده کند، بلکه همواره در یک قالب بدنی می بیند. البته کسانی نیز بوده اند که خود را بدون هرگونه بدن مشاهده کرده‌اند. سخن این دو گروه در مورد یک مسئله اساسی و بنیادی متناقض است و تناقض چیزی نیست که بتوان آن را پذیرفت و در آن باقی ماند. اگر در مورد مسئله «من» به درستی تامل به عمل می آمد، شاید سخن هر یک از این دو گروه در جای خود درست بود و تناقض پیش نمی آمد.

کسانی در ادراک و دریافت از مرحله احساس و تخیل فرا نمی‌روند و همه چیز را در قالب و شکل مشاهده می کنند، ناچار هویت خویش و «من» خویش را نیز در نوعی قالب و شکل می بینند. زیرا این گونه اشخاص از این حدّ ادراک بالاتر نرفته اند و به چیزی بیش از ادراک خود نمی توانند دست پیدا کنند، اما کسانی نیز هستند که از مراحل احساس و خیال فراتر رفته و در دیار مرسلات سیر کرده اند. این گونه از اشخاص می توانند خود را بدون شکل و قالب دریافت کنند. زیرا دیار مرسلات و عالم مجردات، شکل و قالب ندارد و یک چنین جهانی، جهان حضور است و شکل و قالب ندارد.

معرفت به خداوند تبارک و تعالی جز از طریق معرفت جز من میسر نمی شود. زیرا انسان تنها موجود این جهان است که «من» می گوید و تنها موجودی است که سایه ممدود و خلیفه خداوند تبارک و تعالی شناخته می‌شود. اگر کسی بپذیرد که انسان سایه حق تبارک و تعالی در هستی است، به آسانی در می یابد که سایه، قبل از هر چیز دیگر از صاحب سایه، خبر می دهد و منشا پیدایش خودش را می شناسد. در این طرز تفکر، خداشناسی پیش از جهان شناسی تحقق پیدا می کند و آنچه تحت عنوان (پدیدارشناسی) مطرح می گردد جایگاهی نخواهد داشت.

بخشی از فهرست کتاب من و جز من

1. آگاهی، آغاز و انجام هستی
2. احاطه و آگاهی عقل نسبت به هستی
3. ظرف هستی انسان
4. ارتباط آگاهی با جسم و بُعد
5. مراتب چهارگانه ادراک
6. ظراز جهان موجود
7. دریافتِ «من» و «جز من»
8. ارتباط میان موجودات هستی و جایگاه «ربط» در جهان
9. رابطه مطلق و مقید و «من» و «جزمن»
10. میل و اشتیاق به دیدن شدن
11. معرفت انسان و ملائک نسبت به خدا
12. علم «من» به «جز من»
13. و….