کتاب راز راز

اطلاعات کتاب‌شناختی «کتاب راز راز»

کتاب راز راز مجموعه گفتگوهایی است با دکتر دینانی درباره کتاب نفیس «گلشن راز» شیخ محمود شبستری.

دکتر دینانی در مقدمه‌ای که بر این کتاب نگاشته درباره گلشن راز شبستری می‌گوید: ‏منظومه «‏گلشن راز» از جهت حجم و تعداد صفحات کوچک است ولی بزرگ ترین و عمیق ترین مسائل عرفانی در آن مطرح شده است. کمتر مطلبی را می توان در کتاب کبیر و پرحجم «‏فتوحات مکیه» ‏یا حتی«‏فصوص ابن عربی» پیدا کرد که موجز و مختصر همان مطلب، در منظومه ‏گلشن راز» ‏مطرح نشده باشد. عرفای عالی مقام، اهل تاویل بوده، با زبان تاویلی نیز سخن می گویند.

کلمه «‏تأویل» ‏که یک اصطلاح قرآنی نیز به شمار می آید به معنی بازگشت یا بازگرداندن به اصل است؛ هر چیزی که در این عالم موجود است دارای اصل و فرع بوده و از ظاهر و باطن برخوردار است. کلمات و الفاظ و حتی معانی آنها نیز از این قاعده بیرون نیستند. به طور معمول و در آغاز امر، وقتی الفاظ و کلمات گفته می شوند و به گوش اشخاص می رسند، معانی محسوس آنها به ذهن شنونده متبادر می شود.

آنچه در پیش روی خواننده محترم قرار دارد، حاصل یک سلسله گفتگوهایی است که در ایام فراغت میان جناب آقای کریم فیضی و راقم این سطور انجام گرفته است در این گفتگوها آنچه به اینجانب مربوط می‌شود این است که در پاسخ به پرسش‌ها بالبداهه سخن گفته‌ام و مراجعه به منابع لازم صورت نپذیرفته است بنابراین هرگونه قصور یا خللی در این گفته‌ها دیده می‌شود، آن قصور و خلل متوجه گوینده خواهد بود و خواننده محترم اگر آنها را یادآوری کند، به اصلاح آنها مبادرت خواهیم نمود

فهرست کتاب راز راز

• مقدمه و اعتذار
• مقدمه دکتر دینانی
• آشنایی با شیخ شبستر
• برافروختگی جان
• انسان به مثابه شخص
• از خلق تا امر
• راز اختلاف تفسیرها
• گستره وحدت
• من و جز من
• از منطق به اشراق
• جنگ با فیلسوفان
• سوال از راه
• تمثیل: برکات عدم بر وجود
• جهان دل
• لفظ و معنی
• قانون جذب
• جهان وارونه
• درجستجوی ازگشت به جهان وارونه
• تحیّر؛ پایان تفکر
• کیست این پنهان مرا در جان و تن
• های هویت
• مسافران طریق
• حقیقت تامه محمدیه
• آنسوی توقف
• رمز مطلق
• آیینه ای برای سایه ها
• راه آشنایی
• سرنوشت یک قطره
• دامنه های وصل و صال
• خدا و دیگری
• مشرق جان- لحظه ها
• اوج صیرورت

نسل جدید از مضامین حکمی و عرفانی در زبان فارسی چندان آگاهی ندارد و این غفلت و ناآگاهی از میراث غنی و ارزشمند حکمی و عرفانی در زبان فارسی، یک خسران جبران ناپذیر ‏است که هویت فرهنگی جامعه فارسی زبان را مورد تهدید قرار می‌دهد اندیشمندان ‏بزرگ فارسی زبان، به مقتضای ادله و جهاتی که جای ذکر آنها در اینجا نیست، ترجیح می دادند که اندیشه‌های بلند و والای خود را به زبان شعر مطرح سازند حافظ به زبان ‏شعر و غزل، چنان سخن گفت که گاهی برای تفسیر یک بیت از ابیات او، می‌توان کتابی بزرگ به رشته تحریر درآورد او با رمز و ایجاز، بزرگترین معانی عرفانی و اجتماعی را به مخاطبان خود انتقال داده است.

‏منظومه «‏گلشن راز» از جهت حجم و تعداد صفحات کوچک است ولی بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین مسائل عرفانی در آن مطرح شده است کمتر مطلبی را می‌توان در کتاب کبیر و پرحجم «‏فتوحات مکیه» ‏یا حتی«‏فصوص ابن عربی» پیدا کرد که موجز و مختصر همان مطلب، در منظومه ‏گلشن راز» ‏مطرح نشده باشد.