دعوی طاوسی کردن آن شغال که در خم صباغ افتاده بود

مشخصات فایل برنامه معرفت نوزدهم آذرماه ۱۳۸۹

موضوع برنامه: و آن شغال رنگ‌رنگ آمد نهفت / بر بناگوش ملامت‌گر بکفت

عنوان فصل: شرح اشعار مولوی

مدت زمان برنامه: ۴۵ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۷ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

دعوی طاوسی کردن آن شغال که در خم صباغ افتاده بود

و آن شغال رنگ‌رنگ آمد نهفت        بر بناگوش ملامت‌گر بکفت

بنگر آخر در من و در رنگ من           یک صنم چون من ندارد خود شمن

چون گلستان گشته‌ام صد رنگ و خوش      مر مرا سجده کن از من سر مکش

کر و فر و آب و تاب و رنگ بین             فخر دنیا خوان مرا و رکن دین

مظهر لطف خدایی گشته‌ام             لوح شرح کبریایی گشته‌ام

ای شغالان هین مخوانیدم شغال          کی شغالی را بود چندین جمال

آن شغالان آمدند آنجا بجمع              همچو پروانه به گرداگرد شمع

پس چه خوانیمت بگو ای جوهری            گفت طاوس نر چون مشتری

پس بگفتندش که طاوسان جان            جلوه‌ها دارند اندر گلستان

تو چنان جلوه کنی گفتا که نی            بادیه نارفته چون کوبم منی

بانگ طاووسان کنی گفتا که لا            پس نه‌ای طاووس خواجه بوالعلا

خلعت طاووس آید ز آسمان             کی رسی از رنگ و دعویها بدان

در هر زمانی شغالان در خُمّ رنگ افتاده بوده‌اند و هستند و خواهند بود و چه مثال زیبایی جناب مولانا انتخاب کرده است. ببینید انسان همیشه دارای دو «من» است. یک «منِ قلبی» یک «منِ قلّابی». غالب انسانها آن واقعیت و آن «منِ واقعی» شان را نمی‌بینند. آن طور که دوست دارند باشند، آن طور خودشان را می‌بینند.

مدعی عرفان را به این راحتی نمی‌توان ثابت کرد که تو عارف نیستی! اگر کسی مدعی شد که ریاضی‌دان هستم، با یک مسئله ریاضی می‌توان او را محک زد. یا حتی با طرح یک مسئله فلسفی می‌توان گفت تو فیلسوف نیستی.

اما مدعی عرفان دم از «عرفان عملی» و «شهود و مکاشفه» می‌زند. چطور می‌توان باطل بودن او را ثابت کرد؟ در عین حال روز به روز هرچقدر ادعای مدعی بیشتر شود، بر خباثت اش افزوده می‌شود و از حقیقت دورتر می‌شود. همچنین افرادی مثل خودش را نیز فریب می‌دهد.

سِحرِ ساحر با معجزه حضرت موسی (علی نبیّنا و آله و علیه السّلام) در «ظاهر» شبیه هم هستند. اگر کسی اهل تعقل و تفکر نباشد، نمی‌تواند فرق اینها را تشخیص دهد.  سرانجام بر می‌گردیم به «تعقل»