آن مه که ز پیدایی در چشم نمی‌آید

مشخصات فایل برنامه معرفت دوم اسفند ۱۳۹۸

موضوع برنامه: آن مه که ز پیدایی در چشم نمی‌آید / جان از مزه عشقش فریاد که بگشاید

عنوان فصل: شرح اشعار دیوان شمس (مولوی)

مدت زمان برنامه: ۴۹ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

آن مه که ز پیدایی در چشم نمی‌آید              جان از مزه عشقش فریاد که بگشاید

عقل از مزه بویش وز تابش آن رویش          هم خیره همی خندد هم دست همی ساید

هر صبح ز سیرانش می باشم حیرانش          تا جان نشود حیران او روی بننماید

هر چیز که می بینی در بی خبری بینی        تا باخبری والله او پرده بنگشاید

از همان مصرع اول بحث بسیار عمیقی شروع می‌شود. می‌فرماید که از شدت پیدایی، ناپیداست. (می‌توان ظاهر و باطن هم نامید)  یک دوگانگی بین پیدایی و ناپیدایی هست. آنچه پیداست، می‌بینی، می‌گویی و آنچه ناپیداست، دسترسی نداریم. اما گاهی چیزی از شدت پیدایی، ناپیداست.

مثلا وقتی از من بپرسید که پشت این دیوار چیست؛ برای «من» ناپیداست و من نمی‌بینم. آنچه در این اتاق می‌بینم هم برای «من» ظاهراً پیداست. اما آنچه از شدت پیدایی، ناپیداست مثل نوری است که همه جا را روشن می‌کند اما خود نور را نمی‌بینیم. همه جا با نور روشن است و ما منوّر (آنچه با نور روشن شده) می‌بینیم، اما خودِ نور را نمی‌بینیم.

مثال دیگر؛ همه موجودات در عالم را می‌بینیم. درخت، دیوار، حیوان، انسان و….. موجودات، به «وجود» موجود هستند. سوال این است که آیا موجودات را می‌بینید یا وجود را؟ ما موجود را می‌بینیم، اما وجود را نمی‌بینیم. اگر موجودی، وجود نداشت که موجود اطلاق نمی‌شد. آیا وجود را منهای موجودات می‌بینیم؟

حالا چرا «وجود» را نمی‌بینیم؟ چون پنهان است وجود را نمی‌بینیم یا چون شدت ظهور دارد؟ وجود را نمی‌بینیم، نه به خاطر پنهانی بلکه به دلیل شدت وجود.