© تمام حقوق این سایت متعلق به فیلسوف‌یار می باشد.
تصور و تصدیق یکی از اولی ترین مباحث در علم منطق است که هر شخصی می‌بایست از آن آگاهی داشته باشد. در این مقاله آموزشی به تعریف تصور و تصدیق پرداخته‌ایم
حال به تعریف تصور و تصدیق بپردازیم. لفظ مفردی که حاوی هیچ حکمی نباشد، تصور است و همچنین جمله‌ای که حکمی در آن بیان شود و کامل باشد یعنی سکوت گوینده بر آن جمله صحیح باشد و شنونده منتظر کامل شدن جمله نباشد، تصدیق است اما جمله ناقص، جزء تصورات است چون هیچ حکمی را در پی ندارد.
به طور کلی هر ادراکی که حکمی در آن بیان شود، تصدیق صورت گرفته است و در غیر این صورت تصور است.
مثلاً وقتی در خانه نشسته‌اید و محل کار یا مدرسه‌تان را در ذهن می‌آورید، این ادراک، تصور است اما وقتی می‌گویید «دیروز در محل کار بودم» این یک تصدیق است؛ چون حکمِ به بودن در محل کار را به «دیروز» نسبت می‌دهید. این نسبت دادن و حکم کردن، را تصدیق می‌گوییم.
فهرست مطالب
تصدیق همواره در جملات خبری واقع می‌شود. شاید بپرسید جمله خبری چیست؟ جمله خبری، جمله‌ای است که می‌توان آن به وصف صدق و کذب درآورد. یعنی محتوای جمله می‌تواند با واقعیت مطابق باشد یا مطابق با واقع نباشد. به عنوان مثال، در جمله قبلی که گفتیم: «دیروز در محل کار بودم» می‌تواند صادق باشد، یعنی واقعاً دیروز در محل کار بوده باشم، و می‌تواند مطابق با واقع نباشد و کذب باشد یعنی دیروز در محل کار نبودم پس این جمله کاذب خواهد بود.
پس تصدیق می‌تواند مطابق با واقع باشد (صادق باشد) یا مطابق با واقع نباشد (کاذب باشد) و این به دلیل ذات جمله و آن هم «خبری» بودن آن است.
واژه‌های «تصور»، «ادراک» و «علم» همگی حاکی از یک معنا هستند و مضمون مشترکی دارند، و آن عبارت است از «حاضر شدن صورت اشیاء در نزد عقل»
«تصدیق» نیز در واقع «تصور» است، اما تصوری است که حکم را به دنبال دارد.
وقتی خبری بر انسان عرضه می‌شود، یکی از این حالات چهارگانه برای او حادث می‌شود:
یا فقط یک طرف خبر یعنی وقوع و یا عدم وقوع آن، را محتمل می‌شمارد؛ این حالت یقین نام دارد.
و یا احتمال هر دو طرف آن (وقوع یا عدم وقوع خبر) را می‌دهد، که خود سه صورت دارد؛ هر دو طرف را به یک میزان احتمال می‌دهد، و یا یکی را بر دیگری ترجیح نمی‌دهد. پس اگر هر دو طرف را به یک اندازه احتمال دهد، این حالت «شک» نامیده می‌شود
اگر یکی را بر دیگری ترجیح دهد، در صورتی که آنچه ترجیح داده، مضمون خبر و وقوع آن باشد، «ظن» نامیده می‌شود که از اقسام تصدیق است.
و اگر آنچه ترجیح داده شده، طرف دیگر خبر، یعنی عدم وقوع آن باشد، «وهم» نامیده می‌شود که از اقسام جهل است، و عکس «ظن» می‌باشد.
بنابراین، حالاتی که هنگام مواجهه با یک خبر ممکن است برای انسان روی دهد، یکی از حالات چهارگانه است و حالت پنجمی برای آن متصور نیست
وهم و شک از اقسام تصدیق نیستند؛ بلکه از اقسام جهل به شمار می‌روند.
ظن و وهم همیشه عکس یکدیگرند. اگر انسان نسبت به مضمون خبر وهم داشته باشد، نسبت به عدم آن ظن خواهد داشت. و اگر نسبت به عدم وقوع خبر وهم داشته باشد، نسبت به وقوع آن ظن خواهد داشت. بنابراین، ظن به یک طرف، توهم طرف دیگر خواهد بود.
© تمام حقوق این سایت متعلق به فیلسوف‌یار می باشد.
سیروان احمدموسی 26 مهر 1399
خیلی ازتون ممنونم.بسیار شفاف و از پیچیده کردن بی مورد به دور هستید.مانا باشید.
صادق 13 دی 1399
من معمولا کامنت نمیزارم ولی این یکی واقعا عالی بود.
گلاب 15 شهریور 1400
سلام دمتون گرم تا حالا کسی به این سادگی و دقت برام منطق نگفته بود.تصور را متوجه بودم ولی تصدیق را خیر ولی با خواندن این مطلب شیر فهم شدم!
محمد 15 آذر 1400
عالی بود.خیلی واضح و قابل فهم بود.اما میتونست واضح تر هم باشه
سحر 13 تیر 1401
بد نبود
ریحانه 7 اردیبهشت 1404
توضیحات ویدئو خیلی خوب بود. امیدوارم تابستون وقتم خالی بشه و بتونم دوره منطق فیلسوف یار را شرکت کنم. دو نفر از دوستام شرکت کردن و خیلی تعریف میکردن