رویت ورای سخن و سکوت است

مشخصات فایل برنامه معرفت اول شهریور ۱۳۹۸

موضوع این قسمت: رویت ورای سخن و سکوت است

عنوان فصل: شرح کتاب فراز و فرود فکر فلسفی

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۵ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

برخی از اهالی حکمت و عرفان، خود را در مرتبه «رویت» می‌شناسند و می‌گویند: رویت، سخن نیست و سکوت نیز به شمار نمی‌آید. حقیقت این است که «رویت» نیز از حوزه و دایره آگاهی و معرفت، بیرون نیست و هرگونه آگاهی در سخن ظاهر می‌شود و آنچه هرگز در سخن نیاید، به هیچ وجه از آن اثر و خبری نیست.

آنچه موجب شگفتی می‌شود، این است که اهل رویت از مقام و مرتبه خود در رویت سخن گفته‌اند و کسانی که اهل رویت نیستند نیز به واسطه سخن از مقام و مرتبه آن‌ها آگاه شده‌اند؛ ولی این بزرگان همواره ادعا می‌کنند که مقام رویت ورای سخن و سکوت شناخته می‌شود. این مساله که چیزی ورای سخن باشد و نتوان آن را به گوش اشخاص رسانید، به آسانی قابل درک است؛ چنان‌که عارفی گفته است:

من گنگ خواب دیده و عالم تمام کَر      من عاجزم زگفتن و خلق از شنیدنش

شخص لالی که خواب می‌بیند، اگر شنونده‌ای داشته باشد که کَر باشد، چگونه می‌تواند از ماجرای رویای خود خبر دهد؟ بنابراین، ورای سخن بودن یک اندیشه به آسانی قابل درک است؛ ولی آیا ماورای سکوت بودن را نیز می‌توان مانند ماورای سخن بودن دانست؟ شخص لال و کَر نیز چیزی ماورای سخن ندارند، بلکه فقط به علت بیماری و عارضه‌ای که بر گوش و زبان آن‌ها عارض گشته است، از گفتن و شنیدن بی‌نصیب مانده‌اند.

«هستی» سخن است و در سخن نیز به ظهور می‌رسد. «بود» به سخن می‌آید و «نمود» نیز براساس سخن مطرح می‌گردد. نفی سخن و نبودن سکوت را نیز در سخن می‌آورند و آنجا که سخن نباشد، نفی سخن و نبودن سکوت، معنی پیدا نمی‌کند.

اگر با سخن به ماورای سخن می‌رویم، چرا سخن را نادیده می‌انگاریم؟

«صفحه ۱۰۲ و ۱۰۳ کتاب فراز و فرود فکر فلسفی نوشته دکتر دینانی»