ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام
اطلاعات کتاب‌شناختی «ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام»
ناشر: طرح نو
سال انتشار: چاپ اول در ۱۳۷۶
تعداد صفحات: ۱۳۵۴ صفحه در سه مجلد
ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام ، نه تاریخ فلسفه اسلامی است و نه «فلسفه تطبیقی» این اثر بدیع، نگاهی است دقیق و ویژه به ماجراهایی که مخالفان و موافقان فلسفه در جهان اسلام پدید آورده اند. دکتر دینانی در این اثر سه جلدی، به تفصیل عمده ترین منازعات فکری میان «متکلمان» و «حکیمان» را مورد بحث و بررسی قرار داده است. وی چند بحث عمده را در این اثر مورد توجه قرار داده است.
چراغ فلسفه در ایران هیچ‌گاه خاموشی نگرفته است. دوره سه جلدی ماجرای فکر فلسفی در جلد نخست با موضوع «مخالفت و ستیز با فلسفه» آغاز شده، در جلد سوم با بررسی «مکتب تفکیک» پایان می پذیرد. رویارویی اندیشمندان مسلمان همواره بحث‌های جدی و گاه همراه با جنجال را در جهان اسلام پدید آورده است و بازخوانی انتقادی آراء این اندیشمندان در روزگار ما جذابیت بیشتری را برای خوانندگان به همراه داشته است. دکتر ابراهیمی دینانی در این سه گانه ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام را بر پایه رویارویی فیلسوفان و متکلّمان اسلامی بررسی کرده است.
باید خاطر نشان کرد که این سه گانه در خلال سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ منتشر شده است و پایان بخش هر مجلد فهرست اعلام، کتاب ها، فرق و مذاهب، اصطلاحات موضوع و کتابنامه قرار دارد.
فهرست جلد اول
- پیشگفتار
- مخالفت و ستیز با فلسفه
- نومینالیسم و انکار کلیات
- صحنه ای دیگر از کثرت انگاری
- شیوه دوگانه یا شوخی با عقل
- عمل زدگی آفت فلسفه است.
- سوء فهم در مسائل فلسفی
- جانشین منطق
- آیا مرجح بودن برای اراده یک صفت ذاتی است؟
- تقدم اراده و جواز گزاف
- رد اهل منطق
- اوج جمود
- فتوای ابن الصلاح بر ضد منطق
- آیا قیاس تمثیل قویتر از قیاس شمولی است؟
- شیخ عبدالله جیلانی و تشکیکهای منطقی
- ابو النجا الفارض و موضع ضد منطقی او
- جدال میان نحوی و منطقی در گزارش ابوحیان
- موضع ابن حزم ظاهری در باب دین و منطق
- ابن حزم و اندیشه های فلسفی
- رساله ابن حزم در ردّ نخستین فیلسوف جهان اسلام
- بدیهیات در نظر ابن حزم
- کتابهایی که تحت عنوان تهافت الفلاسفه نوشته شده است
- تهافت التهافت و دفاع از فلسفه
- موضع ابن رشد در مقابل متکلمین
- شهرستانی و کشتی با فلاسفه
- پهلوان طوس در برابر شهرستانی
فهرست جلد دوم
- پیشگفتار
- خواجه نصیرالدین طوسی و شیخ مفید در یک نظر اجمالی
- سید مرتضی علم الهدی اندیشه و نظر را نقطه عزیمت فهم دین میداند
- سمعیات الطاف الهی است در عقلیات
- چرا معتزله در روایات مورد لعن و نکوهش قرار گرفته اند؟
- نزاع میان دو رازی در ری
- فیلسوف ری و فیلسوف اندلس
- حدود فلسفه و شریعت در نظر ابن سینا
- ماجرای انجمن سری اخوان الصفا
- تعاطی افکار و داد و ستد اندیشه ها
- از ابوسعید سیرافی تا انطون سعاده و زکی ارسوزی
- تنهایی فیلسوف و تدبیر المتوحد
- در میان فیلسوفان مسلمان شرقی کیست و غربی کدام است؟
- سیف الدین آمدی در برابر فلاسفه
- موضع مخصوص سیف الدین آمدی در باب وجوب و اختیار
- تیر در تاریکی
- از خواجه نصیرالدین طوسی تا جلال الدین دوانی
- جلال الدین دوانی و حوزه فلسفی شیراز
- میرداماد و حکمت معنوی تشیع
- دو جریان متفاوت فکری در حوزه فلسفی اصفهان
- حکمت متعالیه ملاصدرا در آئینه احادیث
- حکمای بعد از صدرالمتألهین
- انصاف در رساله الأنصاف فیض کاشانی
- فلسفه اشراق یا هزاره گرایی آذر کیوانیان؟
- فقیه فیلسوف یا فیلسوف فقها؟
- کتابنامه
- فهرست اعلام
- فهرست کتب و رسائل
- فهرست مذاهب فرق و گروهها
- فهرست اصطلاحات
- فهرست موضوعی
فهرست جلد سوم
- ماهیت فلسفه اسلامی
- آیا فلاسفه اسلامی در راه جمع و توفیق میان عقل و دین موفق بوده اند؟
- صدرالمتألهین و تأسیس اصل در فلسفه اسلامی
- هستی و حضور
- تفکر و هستی
- نور یا وجود؟
- شواهد اصالت وجود
- وجود و تشخص
- تشخص و مرجع ضمیر «من»
- تشکیک در وجود
- عقل و نقل
- اساس تأویل و آثار آن
- شرح اصول کافی ملاصدرا و بحار الانوار مجلسی
- از صدرالمتألهین شیرازی تا قاضی سعید قمی
- شیخ احمد احسائی در نقش امام فخرالدین رازی
- انعکاس اندیشه های احسائی در آثار حاج سید کاظم رشتی
- مکتب تفکیک
- فهرست اعلام
- فهرست کتب و رسائل
- فهرست فرق و مذاهب
- فهرست اصطلاحات
- فهرست موضوعی
- کتابنامه
