رابطه اندیشه و هستی چگونه است؟

مشخصات فایل برنامه معرفت نوزدهم مهرماه ۱۳۹۸

موضوع این قسمت: رابطه اندیشه و هستی چگونه است؟

عنوان فصل: شرح کتاب پرسش از هستی یا هستی پرسش

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

رابطه اندیشه و هستی چگونه است؟

از هستی بدون اندیشه و از اندیشه بدون هستی چگونه می‌توان سخن به میان آورد؟ هرجا هستی هست، اندیشه نیز هست و البته تا آنجا که اندیشه می‌رود، هستی نیز از آن جدا نیست. به این ترتیب، جدا کردن اندیشه از هستی و هستی از اندیشه امکان‌پذیر نیست و هیچ یک از این دو بدون دیگری معنی پیدا نمی‌کند

اما با اینکه هستی از اندیشه و اندیشه از هستی جدایی نمی‌پذیرند، این پرسش همچنان به جای خود باقی می‌ماند که اندیشه بر هستی مقدم است و یا اینکه هستی بر اندیشه تقدم دارد. زبان حال هستی این است که اگر من نباشم، اندیشه تحقق نمی‌پذیرد و زبان حال اندیشه نیز این است که اگر من نباشم، هستی معنی پیدا نمی‌کند.

زبان هستی به همان اندازه استحکام و متانت دارد که زبان اندیشه. استحکام و متانت سخن هستی با استحکام و متانت بیان اندیشه در تعارض قرار می‌گیرد و بیرون آمدن از این تعارض با مشکل روبه رو می‌شود. تنها راه بیرون آمدن از این تعارض، این است که گفته شود هستی و اندیشه دوگانگی ندارند و به حکم وحدت و یگانگی با یکدیگر تعارض نیز نخواهند داشت.

پرسش دیگری که در اینجا پیش می آید این است که اگر هستی و اندیشه متحد و یگانه اند و دوگانگی در میان آنها نیست، چرا تحت دو عنوان مختلف مطرح می‌شوند و با دو نام متفاوت مورد شناسایی قرار می گیرند. آنچه واحد و یگانه است، یک چیز است و با یک نام نیز می توان آن را مورد شناسایی قرار داد. کسانی که از تیغ أکام سخن می‌گویند به همین مسئله اشاره می‌کنند و شخص آکام نیز روی همین مسئله تأکید کرده است.

این اندیشمند مشهور در مغرب زمین معتقد است در فکر و اندیشه باید به اندازه لازم سخن گفت و آنچه لازم و ضروری نیست را با تیغ، که همان تیغ أکام است، بدون هرگونه ملاحظه برید و قطع کرد و از حوزه اندیشه و سخن بیرون ریخت.

«صفحه ۸ کتاب پرسش از هستی یا هستی پرسش؛ نوشته دکتر دینانی»