همی بر شد آتش فرود آمد آب / همی گشت گرد زمین آفتاب

مشخصات فایل برنامه معرفت یازدهم بهمن ۱۳۹۲

موضوع برنامه:  همی بر شد آتش فرود آمد آب / همی گشت گرد زمین آفتاب

عنوان فصل: شرح شاهنامه فردوسی

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی:  ۱۴۴ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۲ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

همی بر شد آتش فرود آمد آب     همی گشت گرد زمین آفتاب

گیاه رست با چند گونه درخت       به زیر اندر آمد سرانشان ز بخت

ببالد ندارد جز این نیرویی          نپوید چو پیوندگان هر سویی

بود حیرت صاحبان خرد          هر آن نقش هستی که حق پرورد

بیا چشم دل بر جهان بازکن          ثنا و ستایش در آغاز کن

خور و خواب و آرام جویی همی      وزان زندگی کام جوید همی

نه گویا زبان ونه جویا خرد           زخاک و زخاشاک تن پرورد

نداند بد و نیک فرجام خویش          نخواهد از و بندگی کار خویش

چو دانا توانا بد و دادگر           از ایرا نکرد ایچ پنهان

هنر چنین ست فرجام کار           جهان نداند کسی آشکار و نهان

چنین است آثار نقش جهان     که حق آشکار و به جز او نهان

بیت آخر بسیار پرمغز است و تو گویی عرفاء از اینجا برداشت کرده‌اند. همه ما فکر می کنیم که حق پنهان است و عالم آشکار است. در عالم آشکار به دنبال خدای پنهان می‌گردیم؛ در بیت آخر فردوسی حکیم می‌فرماید این گونه نیست. عالم پنهان است و خدا آشکار است. «چنین است آثار نقش جهان / که حق آشکار و به جز او نهان»

فردوسیِ حکیم می فرماید که حق را ببین و بعد آثار حق را؛ قاعده عقلی هم همین است که عالم اثر حق است. اثر اول است یا موثر؟ اگر کسی واقع‌ بین باشد و چشم چپ نداشته باشد، اول موثر را می بیند و بعد اثر را. ما اثر را می‌بینیم و بعد از اثر می‌خواهیم پی به موثر ببریم؛ اما کسی که واقع بین باشد، از موثر به اثر می‌رسد.

ستایش، زبان دل است. اگر دل همراه زبان نباشد، شما هر چه ذکر بگویید در واقع ستایش نیست. وقتی زبان دل گشوده شود آن ستایش حق است. زبان دل تابع نگاه دل است.