ابلهی دید اشتری به چرا / گفت نقشت همه کژست چرا

مشخصات فایل برنامه معرفت هشتم بهمن ۱۳۹۵

موضوع برنامه: ابلهی دید اشتری به چرا / گفت نقشت همه کژست چرا

عنوان فصل: شرح اشعار سنایی غزنوی

مدت زمان برنامه: ۴۷ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۰ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

ابلهی دید اشتری به چرا       گفت نقشت همه کژست چرا

گفت اشتر که اندرین پیکار     عیب نقاش می‌کنی هش ‌دار

در کژی ‌ام مکن به نقش نگاه     تو زمن راه راست رفتن خواه

نقشم از مصلحت چنان آمد       از کژی راستی کمان آمد

عالمی که ما در آن زندگی می کنیم، پر از تضادهاست. نور و ظلمت، کجی و راستی ، حق و باطل و… کجی هایی را در این جهان می بینیم. در واقع مانند این شعر سنایی، کل جهان یک اشتر است که ما به کجی های آن نگاه می کنیم. اما اگر می دانستیم که این نشیب و فرازهایی که عالم دارد، براساس یک مصلحت راستین و درست است، دیگر ایراد نمی گرفتیم.

ایراد گرفتن، مربوط به ظاهر بینی است. اگر چشم حقیقت بین باشد، در بعضی کجی ها نیز راستی خواهیم دید. ابروی انسان، مقداری قوس دارد. اگر بپرسیم که آیا ابروی قوس دار زیباتر است یا ابروی صاف، کدام را ترجیح می دهید؟ زیبایی ابرو، به خَم آن است. زلف اگر پیچ و خم داشته باشد، زیباتر است یا صاف باشد و … مثال های دیگر.

در نمازم خم ابروی تو در یاد آمد     حالتی رفت که محراب به فریاد آمد

انسان با عقل به حقیقت می رسد. زیبایی را با ذوق خود درک می کند. «وظیفه» را با اخلاق درمی یابد. اگر انسان این سه رکن «عقل و ذوق و اخلاق» داشته باشد، کجی در عالم نخواهد دید. کجی ابرو را، زیبایی ابرو می بینیم و ایراد گیری نمی کنیم. سنایی در این شعر می گوید، نقاش (آفریدگار) براساس مصلحت نقش آفریده است. و نمی توان به نقاش ایراد گرفت

آفرینش اگر براساس آگاهی بوده باشد، در هر چیزی مصلحتی بوده است. اما کسانی که قائل به بخت و تصادف هستند، مصلحت و شعور در آفریده شده ها را نمی فهمند.