مواجهه با مرگ و معنای آن از دیدگاه خیام

مشخصات فایل برنامه معرفت پنجم تیرماه ۱۳۸۸

موضوع برنامه: مواجهه با مرگ و معنای آن از دیدگاه خیام

عنوان فصل: شرح رباعیات خیام در برنامه معرفت

مدت زمان برنامه: ۴۵ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۶۸ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

مواجهه با مرگ و معنای آن از دیدگاه خیام

یکی از مهمترین مسائل انسان، مسئله مرگ است. مرگ مسئله همه موجودات نیست، درست است که همه موجودات می میرند اما با مرگ مسئله ندارد. مسئله داشتن غیر از مُردن است. حیوان به مرگ خود نمی اندیشد. فیلسوف قدیم یونان می گوید: مردم از مرگ نترسید، مادامی زنده هستید که مرگ نیست، اما وقتی مردید دیگر شما نیستید که نگران و ترسان باشید، پس از مرگ نترسید! او این را به عنوان فرمول ارائه داده است درحالی که این راه حل انسانی نیست، بلکه برای حیوانات این سخن خوب و صادق است. چون حیوان تامادامی که زنده است، مرگ نیست و حتی فکر مرگ را هم ندارد وقتی هم که بمیرد، دیگر نیست. اما هرگز قانع کننده انسان نیست.

انسان پیش از اینکه بمیرد به فکر مرگ است. انسان با وقایع بسیاری در زندگی خود روبرو می شود که یکی از آن وقایع مرگ است. انسان از روزی که به آگاهی می‌رسد به این می‌اندیشد که روزی می رسد که من‌خواهم مرد و دیگر در این نعمت ها و… نیستم و تصورات خود را بازگو می کند و هرکسی نوعی تصویر ترس از مرگ دارد. مولوی در یک بیت حرف بسیار عجیبی می زند، او می گوید:

مرگ را دانم ولی تا کوی دوست

                  راه اگر نزدیک تر داری بگو

این حرف بسیار بالاست و این نشان دهنده این است که او از مرگ نمی ترسیده است. همه ترس از مرگ دارند اما عده بسیار کمی مانند مولوی از این ترس عبور کرده اند.

وصیت نامه ای از مرحوم هیدجی در شرح بر منظومه ملاهادی سبزواری در دست است که در آن نوشته است: به شاگردانش وصیت می کند که کجا دفنش کنند و گریه نکنید و مجالس رسمی نگیرید و آن شبی که مرا به خاک سپردید خوشحالی کنید و شادی کنید و هیچ کس برای من غصه نخورد و گریه نکند زیرا من از رنج تن رها شده ام و به عالم مرسلات رهسپار شده و از قید تعلقات رهایی پیدا کرده ام و این به جای اینکه عزا داشته باشد، خوشحالی دارد.

در پایان وصیت نامه جمله ای دارد: دوستان من با همه تجلد (اظهار شجاعت) و دلیری که کردم اما خدا می‌داند که تا چه اندازه از مرگ می‌ترسم… این صداقت حکیم بزرگوار باعث شد که ارادت بنده به ایشان بیشتر شود.