فرق فیلسوف و حکیم

مشخصات فایل برنامه معرفت سوم دی ماه ۱۳۸۹

موضوع برنامه: فرق فیلسوف و حکیم

عنوان فصل: بررسی اندیشه ملاصدرا

مدت زمان برنامه: ۴۷ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۲۶ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۸ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

فرق فیلسوف و حکیم

بین فلسفه و حکمت فرق وجود دارد. فلسفه در ذات خودش به معنی آزاد اندیشی است و فلسفه، بدون قید فلسفه است؛ اگر فلسفه بنا باشد که از اول درصدد اثبات مطلب از پیش تعیین شده باشد، این فلسفه نیست. فیلسوفی که از ابتدا پیش فرضی دارد و می‌خواهد به هر قیمتی آن را اثبات کند، فیلسوف نیست.

حکمت هم در ذات خودش آزاد است. متکلم کسی است که عقاید دینی دارد و از پیش پذیرفته است و حال می خواهد به نحوی در صدد اثبات عقایدش است. حتی به نحو جدل یا خطابه و…

اما تفاوت فیلسوف و حکیم در اتقان است. یعنی حکیم کسی است که هم در فکر و هم در عمل است یعنی حکیم اهل عمل هم هست. در سابق در ایران باستان و شاید در هند هم، حکیم می گفتند. در یهود هم «هاخام» عبارت عبری شده «حکیم» است. ایرانی‌ها به فیلسوف‌ها حکیم می گفتند و حتی به پیغمبر هم حکیم می‌گفتند.

اما کلمه فلسفه یک واژه یونانی است که از ترکیب دو کلمه دوستدار خرد تشکیل شده است. کسی که حکمت را دوست دارد، متوقف نمی ماند اما اگر کسی خودش را حکیم بداند، یعنی توقف کرده است. سقراط گفت که من دوستدار حکمت هستم یعنی من متوقف نیستم و همواره در حال پیش رفتن هستم. به هرحال کلمه «فلسفه» منشا یونانی دارد و «حکمت» منشا شرقی دارد به ویژه در ایران.