بر آن رخ نقطه خالش بسیط است

مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و یکم اسفند ۱۳۹۴

موضوع برنامه: بر آن رخ نقطه خالش بسیط است / که اصل مرکز دور محیط است

عنوان فصل: شرح اندیشه شیخ محمود شبستری

مدت زمان برنامه: ۴۳ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۰۰ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

بر آن رخ نقطه خالش بسیط است    که اصل مرکز دور محیط است

از او شد خط دور هر دو عالم         وز او شد خط نفس و قلب آدم

از آن حال دل پرخون تباه است       که عکس نقطهٔ خال سیاه است

ز خالش حال دل جز خون شدن نیست   کز آن منزل ره بیرون شدن نیست

به وحدت در نباشد هیچ کثرت       دو نقطه نبود اندر اصل وحدت

ندانم خال او عکس دل ماست           و یا دل عکس خال روی زیباست

معمولا عرفا با رمز و استعاره سخن می گویند و به ویژه عارف شبستری همواره رمزگونه سخن می گوید؛ در این ابیات از خال و صورت سخن گفته شده است. صورت زیبا، زیباست اگر خال هم داشته باشد، بر زیبایی‌اش افزوده می‌شود. خال سیاه است و نقطه است. عارف (عارف شبستری یا حافظ یا هر اهل معرفت) از خال در صورت چه منظور دارد؟ خال، رمز وحدت است و صورت، تجلی وحدت در کثرت است.

اگر که قرار باشد که وحدت را به شکلی در بیاورند که بتوان آن را دید، ناچار باید به شکل نقطه باشد.