کنون ای خردمند وصف خرد / بدین جایگه گفتن اندرخور

مشخصات فایل برنامه معرفت بیستم دی ۱۳۹۲

موضوع برنامه: کنون ای خردمند وصف خرد / بدین جایگه گفتن اندرخورد

عنوان فصل: شرح شاهنامه فردوسی

مدت زمان برنامه: ۴۵ دقیقه

حجم فایل تصویری:  ۱۲۲ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

ستایش خرد در شاهنامه فردوسی

کنون ای خردمند وصف خرد       بدین جایگه گفتن اندرخورد

کنون تا چه داری بیار از خرد       که گوش نیوشنده زو برخورد

خرد بهتر از هر چه ایزد بداد      ستایش خرد را به از راه داد

خرد رهنمای و خرد دلگشای         خرد دست گیرد به هر دو سرای

نخست آفرینش خرد را شناس           نگهبان جانست و آن سه پاس

سه پاس تو چشم است و گوش و زبان       کزین سه رسد نیک و بد بی‌گمان

در این ابیات (که به حق می توان ستایش خرد در شاهنامه نامید) تشبیه جالبی بود درباره خرد که حکیم فردوسی، خرد را چشم جان تسبیه می کند؛ یک چشم تن داریم (چشمی که جلوی راه مان را می بینیم، میز را می بینیم و..) و یک چشم جان. همانطور که تن آدمی چشم دارد، جان آدمی هم چشم دارد. اگر چشم جان نباشد، حتی چشم تن بدرد نمی خورد. با چشم سر می بینی و چشم جان، دیده های شما را تفسیر می کند. چشم جان، دانایی و عقل است. اندیشه دارای پیکر است، که آن «زبان» است. هیچ اندیشه ای بدون زبان ظاهر نمی شود.

اگر زبان، تهی از اندیشه باشد، کالبد بی جان است.