جایگاه نور در فلسفه

مشخصات فایل برنامه معرفت بیست و دوم بهمن ۱۳۹۵

موضوع برنامه: جایگاه نور در فلسفه

عنوان فصل: بررسی کتاب از محسوس تا معقول

مدت زمان برنامه: ۵۰ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۲ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

جایگاه نور در فلسفه

انسان هرآنچه قابل رویت است، به واسطه نور مشاهده می کند ولی خودِ نور را با قطع نظر از هرگونه شیء دیگر نمی‌توان مشاهده کرد. به دیگر سخن: نور در عین اینکه همه امور را روشن می کند و نشان می‌دهد، خودش به طور مستقیم و بدون واسطه به مشاهده در نمی‌آید. خداوند تبارک و تعالی که نور حقیقی است و خودش نیز خود را نور آسمانها و زمین خوانده است، به طور مستقیم و بدون واسطه دیده نمی‌شود. پیوسته در مظاهر و مجالی برای اشخاص آماده و مستعد ظاهر و آشکار می شود. آنجا که می‌گوید:

یا من هو اختفی لفرط نوره        الظاهر الباطن فی ظهوره

یعنی: «ای کسی که به حکم شدت نور و روشنایی پنهان شده ای و در عین اینکه ظاهر و آشکار هستی، در ظهور خود پنهانی» آنچه حکیم سبزواری در این باب می گوید، همان چیزی است که از خصلت‌های ذاتی نور شناخته می شود. همان گونه که یادآور شدیم، نور خود همه چیز را روشن می کند و در مظاهر مختلف نیز ظاهر می شود، ولی خودش بدون مظهر و مجلا هرگز دیده نمی‌شود.

این مساله همان چیزی است که شیخ شهاب الدین سهروردی در آثار متعدد خود مطرح کرده و آن را میراث فکری اندیشمندان ایران باستان دانسته است. کسانی که با آثار سهروردی به درستی آشنایی ندارند، این حکیم اشراقی را از پیروان افلاطون دانسته اند؛ در حالی که در نظر سهروردی، افلاطون، خود تحت تاثیر اندیشه حکمای ایران باستان بوده است.