شنیده‌اید که آسایش بزرگان چیست/ برای خاطر بیچارگان نیاسودن

مشخصات فایل برنامه معرفت هجدهم اسفند ۱۳۹۶

موضوع برنامه: شرح بیت شنیده‌اید که آسایش بزرگان چیست ؛ از دیوان پروین اعتصامی

عنوان فصل: شرح اشعار پروین اعتصامی

مدت زمان برنامه: ۴۴ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۵ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

شنیده‌اید که آسایش بزرگان چیست        برای خاطر بیچارگان نیاسودن

بکاخ دهر که آلایش است بنیادش          مقیم گشتن و دامان خود نیالودن

همی ز عادت و کردار زشت کم کردن       هماره بر صفت و خوی نیک افزودن

ز بهر بیهده، از راستی بری نشدن         برای خدمت تن، روح را نفرسودن

برون شدن ز خرابات زندگی هشیار        ز خود نرفتن و پیمانه‌ای نپیمودن

رهی که گمرهیش در پی است نسپردن    دریکه فتنه‌اش اندر پس است نگشودن

بانو پروین اعتصامی در این شعر، به چند نکته مهم از جمله «آلایش دنیا» و «خراباتی بودن» اشاره دارد. کسانی هستند که به مال و منال آلوده، آسایش پیدا می کنند، در حالی که شاعر می فرماید این آسایش نیست. اگر کسی که در همین کاخ و مقام و جایگاه دنیوی باشد، اما به فکر مظلومان و بیچارگان باشد آسایش دارد. این آسایش هم یک آسایش معنوی است. آسایش ظاهری خوردن و خوابیدن است که حیوان هم مشترک است. در آسایش ظاهری آیا حیوانات بهتر آسایش دارند یا انسان؟ حیوانات بهتر می خورند و می خوابند یا انسان؟

آسایش انسانی به این است که به فکر دیگران باشی و تا جایی که می توانی عمل کنی. به فکر ستم دیدگان، مظلومان، بیچارگان و تهی دستان باشی. اگر به آنها اندیشیدی و برای رفاه آنها قدمی برداشت، این آسایش است.

چرا آسایش بزرگان در این است که به ستم دیدگان، مظلومان، بیچارگان و تهی دستان بیاندیشد و کمک کند؟ سه خصلت بسیار مهم است: انحصارگرایی، تساوی گرایی و تکامل گرایی