حقیقت معاد از دیدگاه عبدالرزاق لاهیجی

مشخصات فایل برنامه معرفت شانزدهم مرداد ۱۳۹۴

موضوع برنامه: حقیقت معاد از دیدگاه عبدالرزاق لاهیجی

عنوان فصل: بررسی اندیشه عبدالرزاق لاهیجی

مدت زمان برنامه: ۴۵ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۴۰ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۸ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

حقیقت معاد از دیدگاه عبدالرزاق لاهیجی

ملاعبدالرزاق لاهیجی می فرماید: مراد از معاد، عود انسان است به حیات و بعد از طریان موت. پس معاد واجب باشد عقلا چنانکه مذهب قائلین به تحسین و تقبیح بر آنند و ورود شر نیز تایید و تاکید وجوب عقلی کرده است. بعضی از فِرَق وقوع معاد را از جمله سمعیات می دانند و معتقدند عقل بر آن دلالت ندارد، در حالی که عقل، اقتضای آن را تایید و بر وقوع آن تاکید دارد.

دکتر دینانی: بحث معاد، یکی از مهمترین مسائلی است که هم برای ادیان الهی و هم برای هر متفکری مطرح است. معاد را تمام فرقه های اسلامی از اصول دین می دانند و در اهمیت آن تردیدی وجود ندارد. ریشه لغوی واژه «معاد» کلمه «عَود» به معنی بازگشت است. کلمه هایی مثل اعاده، عود همگی معنی بازگشت دارند. حال چرا روز واپسین که روز محشر است را «معاد» می گویند؛ زیرا این روز، روز بازگشت انسان به حیات است. اصل حیات، جهان آخرت است و در اینجا در مقابل آخرت – که به معنی حیات است- ممات است. عالم ماده، عالم عنصر، عالم زمان و مکان در مقابل حیات جاودان، مرده است.

حال سوال بعدی در مسئله «معاد» این است که آیا این مسئله، عقلی است یا شرعی؟ کسانی می گویند ما چون راه به حقیقت معاد نداریم و درک آن سخت است، از جمله «سمعیّات» است. یعنی انبیاء به ما گفته اند و ما از طریق فرمایش انبیاء، به معاد باور داریم و اگر نبود سخن ایشان، خودمان به معاد پی نمی بردیم. اما در مقابل این گروه کسانی اند که به «حُسن و قُبح ذاتی» باور دارند و این گروه معتقدند که مسئله معاد، یک مساله «عقلی» است.

اهمیت این مساله بیشتر می شود آنجایی که همه افراد در مدت حیات خود، به مرگ می اندیشند و تقریبا کسی نیست که به مرگ خودش اندیشه نکرده باشد. بعضی ها خیلی می اندیشند و بعضی هم لحظه هایی به مرگ می اندیشند. حتی بعضی از فلاسفه امروز، انسان را «موجود مرگ اندیش» می دانند. یعنی تنها موجودی که به مرگ خود می اندیشد، انسان است. حیوانات مواقع خطر، به صورت غریزی فرار می کنند و از خود دفاع می کنند اما به مرگ خود، فکر نمی کنند.

بنده می خواهم یک نکته ای به حرف فیلسوفان اضافه کنم و بگویم که انسان، نه تنها موجود مرگ اندیش است، بلکه انسان، موجود فراسوی مرگ اندیش هست. یعنی حال که مردیم، بعد از آن چه می شود و پس از مردن، چه اتفاقی می افتد. این فراسوی مرگ است. حال، جاودانگی شما پس از مرگ به این بستگی دارد که شما در این عالم، چه اکتسابی کردی.