آیا خداوند ماهیت را آفریده است؟

مشخصات فایل برنامه معرفت هجدهم فروردین ۱۳۹۶

موضوع برنامه: آیا خداوند ماهیت را آفریده است؟

عنوان فصل: بررسی کتاب از محسوس تا معقول

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۰۰ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۸ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

آیا خداوند ماهیت را آفریده است؟

در بین موجودات جهان، جهات اشتراک و اختلاف وجود دارد. جهت اشتراک همه موجودات در مسئله «وجود» است و جهت اختلاف «ماهیت» است. حال سوال این است که آیا خداوند ماهیات را آفریده یا «وجود» اشیاء را آفریده است؟

ما وقتی که به این عالم نگاه می‌کنیم، موجودات فراوانی می‌بینیم؛ از جماد و نبات و حیوان، هر موجودی یک اسمی دارد، نه تنها یک اسم دارد، بلکه یک ماهیت و هویتی دارد. هویت دریا، هویت صحرا نیست. هویت کلاغ، هویت کبوتر نیست. جوهراً و ذاتاً با هم تفاوت دارند؛ پس همه موجودات نوعیه با هم تفاوت جوهری و بنیادین دارند؛ اما آنها در وجود با هم تفاوت ندارند. کبوتر وجود دارد، همانگونه که کلاغ وجود دارد، پشه وجود دارد همانطور که کوه وجود دارد؛ کوه بزرگ است، پشه کوچک است. اتم وجود دارد همانطور که کوه وجود دارد. وجود، وجود است منتهی کوه، کمیتش بزرگ است، اتم کمیتش کوچک است؛ پس در وجود داشتن، همه موجودات مشترک هستند. همه وجود دارند اما در ذات و عنوان و ماهیت، یکی نیستند.

آن چیزی که در آن مشترک هستند، وجود است و آن چیزی که تفاوت دارند، ماهیت است؛ حال این سؤال پیش می‌آید که آیا خداوند ماهیت را آفریده است یا وجود اشیاء را آفریده است؟ خداوند دریا را دریا کرد و یا به دریا وجود داد؟ خداوند کبوتریت را به کبوتر داد یا به کبوتر وجود داد و همین‌طور به کلاغ، پشه و هر چیز دیگر. پس اصالتِ وجود معنی‌اش این است که خداوند وجود دارد. قبل از آنکه ملاصدرا قائل به اصالت وجود باشد، ابن‌سینا قائل به اصالت وجود بود؛ هر چند به صراحت مطرح نکرده است. هزار سال پیش گفت خداوند زردآلو را زردآلو نکرد، به زردآلو وجود دارد، یعنی زردآلوئیت نیافرید. وجود زردآلو را آفرید که قائل به اصالت وجود است.

برای دانلود متن برنامه معرفت اینجا بزنید