در دهان هر زبان که گردانست / از ثنای تو اندرو جانست

مشخصات فایل برنامه معرفت چهاردهم آبان ۱۳۹۵

موضوع برنامه: در دهان هر زبان که گردانست / از ثنای تو اندرو جانست

عنوان فصل: شرح اشعار سنایی غزنوی

مدت زمان برنامه: ۴۸ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۸ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

در دهان هر زبان که گردانست          از ثنای تو اندرو جانست

نامهای بزرگ محترمت             رهبر جود و نعمت و کرمت

هریک افزون ز عرش و فرش و ملک        کان هزار و یکست و صد کم یک

هریکی زان به حاجتی منسوب          لیک نامحرمان از آن محجوب

آغاز هر چیزی از خداوند است و پایان نیز همیشه همان نقطه آغاز است. و طبق قاعده «آنچه آغاز ندارد نپذیرد انجام» اثبات می شود که پایان بدون آغاز معنی ندارد. آغاز و انجام هستی از اسماء حق تعالی نیز هست. آیه کریمه نیز می فرماید: «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ» هر شروعی هم با وصف است نه با ذات. یعنی به وصف آغاز خداوند ظاهر می شود نه به ذات اش. ذات بدون صفت نمی تواند ظاهر شود. حتی انسان نیز نمی تواند بدون صفات ظاهر شود.

وقتی کسی سخن می گوید، حتما باید زبان او در دهان به گردش درآید تا سخن بگوید. اما سوال این است که آیا گردش زبان یعنی همان سخن؟ عنصر دیگری که در سخن گفتن موثر است «نفس» است. آیا نفس کشیدن به تنهایی باعث ایجاد سخن می شود؟ سخن اگر وضع نشود و معنی نداشته باشد، سخن نیست. به عبارت دیگر، عوامل فیزیکی سخن گفن گفتن به هیچ وجه علت تامه سخن نیستند، بلکه سخن از معانی برمی آید.

اگر هر گردشی در زبان و هر نفس کشیدنی منجر به سخن میشد، پس حیوانات نیز می توانستند، سخن بگویند. در حالی که حیوانات فقط صوت تولید می کنند (البته برای خود حیوانات معنی خاصی دارد) و ایجاد صوت به معنی سخن معنی دار گفتن نیست.