سپاس از جهاندار هر دو جهان /شناسنده ی آشکار و نهان

مشخصات فایل برنامه معرفت سیزدهم دی ۱۳۹۲

موضوع برنامه: «سپاس از جهاندار هر دو جهان / شناسنده ی آشکار و نهان»

عنوان این فصل: شرح شاهنامه فردوسی

مدت زمان برنامه: ۴۵ دقیقه

حجم فایل ویدئویی:  ۱۳۰ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

سپاس از جهاندار هر دو جهان

            شناسنده ی آشکار و نهان

نگهدارنده خورشید و دریا توئی

                 خدای ثری و ثریا توئی

بترسید او را ستایش کنید

             شب تیره او را نیایش کنید

فردوسی تاریخ ایران را به زیباترین وجه زنده نگه داشته است، زیرا انسان یک موجود تاریخی است و خود را در آینه تاریخ می بیند. تا مادامی که انسان خود را نبیند، نمی تواند چیزهای دیگر را ببیند. سوال این است که آیا کتاب شاهنامه فردوسی یک کتاب تاریخی است یا کتاب حماسی و شعری است؟ مسلما محاکات است و حماسی و شعری است. از کسی تقلید هم نکرده در عین حال نقل هم از کسی نکرده است اما محاکات شاعرانه با حقیقت موازی است و وجهی از حقیقت را داراست.

در ابیاتی که قرائت فرمودید از تقابل آشکار و نهان می‌گوید. خداوند چون غیرمتناهی است، هم به آشکار و هم به نهان احاطه دارد اما چون محدود هستم، آنچه نهان است، نهان است و آنچه آشکار است، برایم آشکار است. خداوند فوق المقوله است و فراسوی نیک و بد است.

در مصرع «بترسید او را ستایش کنید» ترس به چه معنی است؟ فردوسی حماسه‎‌سراست و در حماسه نباید ترس باشد. فردوسی در این ابیات از تقابل نیک و بد فرا می‌رود و به جایی می‌رود که دیگر تقابل ها برداشته می‌شود. ترس در اینجا دیگر ترس عافیت نیست، بلکه ترس جمال و جلال است. دو نوع ترس داریم. ترس عافیت است که شخصی می‌خواهد آرام باشد و همه چیز می‌ترسد. ترسی هم داریم که از جمال و جلال و عظمت ناشی می‌شود.