چیستی من در کتاب «اختیار در ضرورت هستی»

مشخصات فایل برنامه معرفت سیزدهم بهمن ۱۳۹۶

موضوع برنامه: چیستی من در کتاب اختیار در ضرورت هستی

عنوان فصل: شرح کتاب اختیار در ضرورت هستی

مدت زمان برنامه: ۴۴ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۲۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

چیستی من در کتاب اختیار در ضرورت هستی

هر فردی از افراد انسان همواره از من خود سخن می گوید و به خویشتن خویش اشاره می کند، اما آنجا که انسان از خویشتن خویش به عنوان من سخن می‌گوید از آنچه جزمن خوانده می شود نیز آگاه است و این همان چیزی است که تفکر و عقلانی بودن خوانده می شود. البته لحظه هایی نیز یافت می شود که انسان آنچنان در خویشتن خویش یا آنچه من خوانده می شود مستغرق است که از غیرخود خبر ندارد و جز من برای او مطرح نیست. در این مرحله از تعقل و تفکر سخن به میان نمی آید ولی بدون همین مرحله از هستی انسان، تفکر و تعقل هرگز تحقق پذیر نخواهد بود.

این مرحله از هستی انسان مقام حضور است و مقام حضور منشاء پیدایش هرگونه فکر و اندیشه شناخته می شود. منشا پیدایش اندیشه غیر از اندیشه است اما اگر منشا پیدایش اندیشه تحقق نداشته باشد، اندیشه به ظهور نخواهد رسید. جلال الدین مولوی بلخی به همین مساله اشاره کرده است آنجا که به گونه ای منظوم و زیبا می گوید:

این سخن و آواز از اندیشه خاست       تو ندانی بحر اندیشه کجاست

لیک چون موج سخن دیدی لطیف        بحر آن دانی که باشد بس شریف

چنان که در این دو بیت مشاهده می شود، مولوی می گوید هرگونه سخن و هر نوع صوت و آواز از اندیشه ناشی می شود ولی مردم از منشا پیدایش اندیشه‌ها آگاهی ندارند. در نظر او اندیشه ها موج هایی هستند که در سطح یک دریا به ظهور می رسند ولی آن اقیانوسی که امواج اندیشه ها را به ظهور می رساند پنهان است و مردم از آن آگاهی ندارند. ولی مردم هنگامی که با کلمات زیبا و سخن های لطیف روبرو می شوند و آنها را همانند موج هایی از یک دریا می یابند، به این آگاهی دست می یابند که منشا پیدایش این امواج، دریایی است که بسیار شریف و نیکو به شمار می آید