صبحدمی با دو سه اهل درون / رفت فریدون به تماشا برون

مشخصات فایل برنامه معرفت دهم مرداد ۱۳۹۳

موضوع برنامه: صبحدمی با دو سه اهل درون / رفت فریدون به تماشا برون

عنوان فصل: شرح اشعار نظامی گنجوی

مدت زمان برنامه: ۴۶ دقیقه

حجم فایل ویدئویی:  ۱۴۳ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۱۹ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

صبحدمی با دو سه اهل درون     رفت فریدون به تماشا برون

چون به شکار آمد در مرغزار       آهوکی دید فریدون شکار

گردن و گوشی ز خصومت بری     چشم و سرینی به شفاعت گری

گفتی از آنجا که نظر جسته بود     از نظر شاه برون رسته بود

شاه بدان صید چنان صید شد       کش همگی بسته آن قید شد

رخش برو چون جگرش گرم کرد  پشت کمان چون شکمش نرم کرد

گفت به تیر آن پر کینت کجاست     گفت به رخش آن تک دینت کجاست

تیر زبان شد همه کای مرزبان       هست نظرگاه تو این بی‌زبان

در کنف درع تو جولان زند         بر سر درع تو که پیکان زند

خوش نبود با نظر مهتران         بر رق آهو کف خنیاگران

داغ بلندان طلب ای هوشمند       تا شوی از داغ بلندان بلند

صورت خدمت صفت مردمیست     خدمت کردن شرف آدمیست

نیست بر مردم صاحب نظر     خدمتی از عهد پسندیده‌تر

انسان همیشه جستجوگر است و به یک معنی صیاد است و می طلبد. آنچه که زیر پای ماست و ما بر آن تسلط داریم، به دستش می آوریم. زمین را می شکافیم تا اعماق بسیار و نفت و آب و… استخراج می کنیم. اما آنچه در بالای ماست و منظور من از «بالا» جهت نیست. بالای جهتی منظورم نیست. «بالا» یعنی رتبه وجودی. یعنی از نظر رتبه وجودی بالاتر است. خداوند، بالاست یعنی علوّ معنوی دارد. رتبه وجودی معقولات از محسوسات بالاتر است و این بالا بدون در رتبه وجودی است نه در جهت.

سوال این است که آنچه بالاست را ما چگونه به دست می آوریم؟ آنچه متعالی است چگونه به دست می آید؟ آیا ما باید سراغ آنچه در رتبه وجودی بالاتر از ماست برویم یا او باید سراغ ما بیاید؟ ما کوشش خود را می کنیم اما نمی توانیم بالا برویم. ببینم آیا حس به عقل می رسد؟ چشم آدم هر چقدر که زور بزند تا آخر عمر، فقط چشم است و می بیند. چشم نمی تواند تعقل کند.

خوب حال، تعالی را چگونه باید بدست بیاوریم آیا ما باید سراغ او برویم یا او سراغ ما می آید؟ «او عنایت می کند» و «ما باید خود را آماده کنیم برای دریافت افاضات و عنایات حق تبارک و تعالی»

ما نمی توانیم برویم بالا اما باید خود را آماده بکنیم و او می آید. این معنی جود و افاضه است. وقتی که ما آماده بودیم او می آید و ما را به تعالی می رساند. «العطیّات بقدر القابلیات» اصلا او اگر نمی آمد پایین، افاضه معنی نداشت. بخشش و عنایت معنی نداشت. همه اینها یعنی او می آید ولی کی می آید؟ «وقتی که ما خود را آماده کرده باشیم»