بر پلی میشد نظام الملک شاد

مشخصات فایل برنامه معرفت دوازدهم فروردین ۱۳۹۲

موضوع برنامه: بر پلی میشد نظام الملک شاد / چشم او ناگه بزیر پل فتاد

عنوان فصل: بررسی اندیشه عطار نیشابوری

مدت زمان برنامه: ۴۶ دقیقه

حجم فایل تصویری: ۱۱۳ مگابایت

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

بر پلی میشد نظام الملک شاد          چشم او ناگه بزیر پل فتاد

بیدلی در سایهٔ پل رفته بود           فارغ از هر دو جهان خوش خفته بود

گفت اگر عاقل اگر آشفتهٔ            هرچه هستی فارغ و خوش خفتهٔ

بیدل دیوانه گفتش ای نظام          کی دو تیغ آید بهم در یک نیام

ملک دنیا هست دین میبایدت       آن همه داری و این میبایدت

گر ترا دین باید از دنیا مناز       هردو با هم راست ناید کژ مباز

خواجه نظام الملک وقتی آسودگی و خواب درویش در زیر پل را دید، توجهش جلب شد و به فکر افتاد که این چه آسوده خوابیده و خودش چقدر دغدغه مُلک دارد؛ به درویش گفت که چه خوب خفته ای. درویش هم پاسخ داد که بله اما تو فکر کرده ای که می شود دو تیغ را در یک نیام (چلد تیغ) جا داد (که البته مثال دیگرش در ابیات سعدی همان دو پادشاه در یک مُلک است)

عصاره مطلب این است که انسان «یک» دل دارد و نمی تواند به «دو» جا مشغول باشد که این دو جا با هم در تضاد هم باشند. خواستنی ها را می توان به دو قسم مربوط به عالم حس و این جهانی و عالم عقل و معرفت تقسیم کرد.