گر نبودی میل امید ثمر / که نشاندی باغبان بیخ شجر

مشخصات فایل برنامه معرفت بیستم مرداد ۱۳۹۶

موضوع برنامه: گر نبودی میل امید ثمر / که نشاندی باغبان بیخ شجر

عنوان فصل: بررسی کتاب فراز و فرود فکر فلسفی

مدت زمان برنامه: ۴۹ دقیقه

حجم فایل ویدئویی: ۱۱۴ مگابایت (MP4)

حجم فایل صوتی: ۲۰ مگابایت (MP3)

مختصری از متن برنامه:

گر نبودی میل امید ثمر

       که نشاندی باغبان بیخ شجر

یعنی اگر اندیشه دست یافتن به میوه در انسان پیدا نمی‌گشت، باغبان درصدد این کار بر نمی‌آمد که درختی را در باغ و یا مزرعه خود غرس کند و پرورش دهد. فاعلِ آگاه همواره به واسطه دست یافتن به یک نتیجه که غرض و غایت خوانده می‌شود به انجام یک کاری که مقدمه رسیدن به آن غایت و نتیجه است، مبادرت می‌کند. فاعلِ آگاه بدون در نظر گرفتن غایت و داشتن غرض دست به کاری نمی‌زند و خود را به عنوان فاعل مطرح نمی‌سازد.

بنابراین، علت غایی و علت فاعلی – که از علل وجود شناخته می‌شوند- بر علت صوری و علت مادی – که از علل ماهیت محسوب می‌شود – برتری دارند و در میان علت غایی و علت فاعلی نیز علت غایی از جایگاه برتر و بالاتری برخوردار است.

فرق بین زندگانی و ماندگانی

تمام آدم‌های دنیا در شرق و غرب، پیر و جوان صبح که از خواب بیدار می‌شوند، به دنبال کار می‌روند، بدون فکر و بدون در نظر گرفتن نتیجه به سراغ کاری نمی‌روند. هر کاری که بشر انجام می‌دهد، منظوری از آن کار دارد. یکی از نویسندگان معاصر تعبیر خیلی قشنگی به کار برده است و می‌گوید که «انسان زندگی می‌کند و هر کسی که زندگی می‌کند، تعبیری از زندگی دارد و یک چیزی از زندگی می‌خواهد» و می‌گوید «فرق است بین زندگانی و ماندگانی». سنگ دارای ماندگانی است، کوه مانده است و هست. کسانی که از کارهایی که انجام می‌دهند، غرض و غایت در نظر نمی‌گیرند، زندگانی نمی‌کنند، ماندگانی می‌کنند. حالا انسان زندگانی می‌کند یا ماندگانی؟

در زندگانی در هر عملی که شخص زنده انجام می‌دهد، یک غرضی را در نظر دارد و الا اگر غرض و غایتی نداشته باشد، ماندگانی ممکن است باشد اما هر ماندگانی، زندگانی نیست. زندگانی، ماندگانی باغرض، غایت و با آگاهی است. اگر آگاهانه زندگانی کنی، این زندگانی است و اگر هیچ فکری در سرت نیست، این ماندگانی و بیهودگی است.